<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?>

<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "/style/manualpage.dtd">

<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="/style/manual.tr.xsl"?>

<manualpage metafile="apxs.xml.meta">

<parentdocument href="./">Programlar</parentdocument>

<title>apxs - Apache Eklenti Aracı</title>

<summary>

<p><code><strong>apxs</strong></code>, Apache Hiper Metin Aktarım

Protokolü (HTTP) sunucusu için ek modül derleme ve kurulum aracıdır. Bu

araç sayesinde, bir veya daha fazla kaynak veya nesne

<var>dosya</var>sından bir devingen paylaşımlı nesne (DSO - "Dynamic

Shared Object" kısaltması) derlemek ve bu nesneyi (modülü) Apache

sunucusuna çalışma anında <strong><module>mod_so</module></strong>

modülünün <strong><directive module="mod_so"

>LoadModule</directive></strong> yönergesi üzerinden yüklemek mümkün

olmaktadır.</p>

<p>Bu eklenti mekanizmasını platformunuzda kullanmak için DSO desteğinin

olması ve <strong><program>httpd</program></strong> programının

<strong><module>mod_so</module></strong> modülünü içerecek şekilde

derlenmiş olması gerekir. Eğer bunlar mevcut değilse

<strong><code>apxs</code></strong> aracı durumu size bildirecektir. Bunu

aşağıdaki komutla kendiniz de sınayabilirsiniz:</p>

<example>

$ httpd -l

</example>

<p><strong><module>mod_so</module></strong> modülü gösterilen listede yer

almalıdır. Bu gereksinimler sağlandığı takdirde

<strong><code>apxs</code></strong> aracı sayesinde DSO mekanizması

üzerinden kendi modüllerinizi kurmak suretiyle Apache sunucunuzun

işlevselliğini kolayca arttırabilirsiniz. Örnek bir uygulama:</p>

<example>

$ apxs -i -a -c mod_foo.c<br />

gcc -fpic -DSHARED_MODULE -I/dosya/yolu/apache/include -c mod_foo.c<br />

ld -Bshareable -o mod_foo.so mod_foo.o<br />

cp mod_foo.so /dosya/yolu/apache/modules/mod_foo.so<br />

chmod 755 /dosya/yolu/apache/modules/mod_foo.so<br />

[`foo' modülü /dosya/yolu/apache/etc/httpd.conf'ta etkinleştiriliyor]<br />

$ apachectl restart<br />

/dosya/yolu/apache/sbin/apachectl restart: httpd not running, trying to start<br />

[Tue Mar 31 11:27:55 1998] [debug] mod_so.c(303): loaded module foo_module<br />

/dosya/yolu/apache/sbin/apachectl restart: httpd started<br />

$ _

</example>

<p><var>dosya</var> olarak bir C kaynak dosyası (.c), bir nesne dosyası

(.o) ve hatta bir kütüphane arşivi archive (.a) belirtebilirsiniz.

<strong><code>apxs</code></strong> aracı bu dosya uzantılarını

tanıdığından C dosyalarını derleme işleminden, arşiv ve nesne

dosyalarını ise doğrudan ilintileme işleminden geçirir. Fakat böyle

önceden derlenmiş nesne dosyalarını kullanırken, devingen paylaşımlı

nesne olarak kullanılmalarını sağlamak üzere konumdan bağımsız kod (PIC)

üretecek şekilde derlenmiş olduklarından emin olmalısınız. Örneğin

GCC'yi bunun için daima <strong><code>-fpic</code></strong> seçeneği ile

kullanmalısınız. Diğer C derleyiciler için,

<strong><code>apxs</code></strong>'in nesne dosyalarını derlerken

kullanacağı seçenekleri öğrenmek için o derleyicilerin kılavuz

sayfalarına bakınız.</p>

<p>Apache'deki DSO desteği ile ilgili daha ayrıntılı bilgi edinmek için

<strong><module>mod_so</module></strong> belgesini okumakla yetinmeyip

<code>src/modules/standard/mod_so.c</code> kaynak dosyasını da

okuyunuz.</p>

</summary>

<seealso><program>apachectl</program></seealso>

<seealso><program>httpd</program></seealso>

<section id="synopsis"><title>Kullanım</title>

<p><code><strong>apxs</strong> -<strong>g</strong>

[ -<strong>S</strong> <var>isim=değer</var> ]

-<strong>n</strong> <var>modüladı</var></code></p>

<p><code><strong>apxs</strong> -<strong>q</strong>

[ -<strong>v</strong> ]

[ -<strong>S</strong> <var>isim=değer</var> ]

<var>sorgu</var> ...</code></p>

<p><code><strong>apxs</strong> -<strong>c</strong>

[ -<strong>S</strong> <var>isim=değer</var> ]

[ -<strong>o</strong> <var>dso-dosyası</var> ]

[ -<strong>I</strong> <var>include-dizini</var> ]

[ -<strong>D</strong> <var>isim=değer</var> ]

[ -<strong>L</strong> <var>lib-dizini</var> ]

[ -<strong>l</strong> <var>kütüphane-adı</var> ]

[ -<strong>Wc,</strong><var>derleyici-seçenekleri</var> ]

[ -<strong>Wl,</strong><var>ilintileyici-seçenekleri</var> ]

<var>dosya</var> ...</code></p>

<p><code><strong>apxs</strong> -<strong>i</strong>

[ -<strong>S</strong> <var>isim=değer</var> ]

[ -<strong>n</strong> <var>modüladı</var> ]

[ -<strong>a</strong> ]

[ -<strong>A</strong> ]

<var>dso-dosyası</var> ...</code></p>

<p><code><strong>apxs</strong> -<strong>e</strong>

[ -<strong>S</strong> <var>isim=değer</var> ]

[ -<strong>n</strong> <var>modüladı</var> ]

[ -<strong>a</strong> ]

[ -<strong>A</strong> ]

<var>dso-dosyası</var> ...</code></p>

</section>

<section id="options"><title>Seçenekler</title>

<section id="options.common"><title>Ortak Seçenekler</title>

<dl>

<dt><code><strong>-n</strong> <var>modüladı</var></code></dt>

<dd><code><strong>-i</strong></code> (kurulum) ve

<code><strong>-g</strong></code> (şablon üretimi)

seçenekleri için modül ismi belirtmek amacıyla kullanılır. Bir modül

ismi belirtmek için bu seçeneği kullanın.

<code><strong>-g</strong></code> seçeneği için bu gereklidir.

<code><strong>-i</strong></code> seçeneği için ise araç, modül

ismini kaynağın ismine bakarak veya (son çare olarak) dosya isminden

tahmin etmeye çalışarak saptamaya çalışır.</dd>

</dl>

</section>

<section id="options.query"><title>Sorgu Seçenekleri</title>

<dl>

<dt><code><strong>-q</strong> <var>sorgu</var></code></dt>

<dd><code>httpd</code>'yi derlemekte kullanılacak değişkenler ve

ortam ayarları için bir sorgu gerçekleştirir. When invoked without

<code><var>sorgu</var></code> belirtilmeksizin çağrıldığında, bilinen

değişkenleri değerleriyle birlikte basar. İsteğe bağlı

<code><strong>-v</strong></code> seçeneği liste çıktısını biçemler.

<p>Modülünüzü yükleyecek <code><strong>httpd</strong></code>'yi

derlemek için kullanılacak ayarları elle belirtmek için kullanılır.

Örneğin, Apache'nin C başlık dosyalarının yerini kendi Makefile

dosyalarınızın içinde şöyle belirtebilirsiniz:</p>

<example>

INC=-I`apxs -q INCLUDEDIR`

</example></dd>

</dl>

</section>

<section id="options.conf"><title>Yapılandırma Seçenekleri</title>

<dl>

<dt><code><strong>-S</strong> <var>isim=değer</var></code></dt>

<dd>Bu seçenek yukarıda açıklanan <code><strong>apxs</strong></code>

ayarlarını değiştirir.</dd>

</dl>

</section>

<section id="options.template"><title>Şablon Üretme Seçenekleri</title>

<dl>

<dt><code><strong>-g</strong></code></dt>

<dd><code><var>modüladı</var></code> (<strong><code>-n</code></strong>

seçeneğine bakınız) adında bir alt dizin oluşturur ve içine iki dosya

yerleştirir: Kendi modülünüzü oluşturabilmeniz için veya

<code><strong>apxs</strong></code> mekanizmaları ile hemen oynamaya

başlayabilmeniz için <code>mod_<var>modüladı</var>.c</code> adında bir

modül kaynak dosyası örneği ve bu modülü derleyip kurmayı

kolaylaştırmak için bir <code>Makefile</code> dosyası.</dd>

</dl>

</section>

<section id="options.dso"><title>DSO Derleme Seçenekleri</title>

<dl>

<dt><code><strong>-c</strong></code></dt>

<dd>Bu seçenek derleme yapılacağını belirtir. Önce belirtilen C kaynak

<var>dosyalar</var>ını (.c), nesne dosyalarını (.o) elde etmek için

derler. Sonra bunları kalan nesne dosyaları (.o ve .a) ile

ilintileyerek <var>dso-dosyası</var> adında bir devingen paylaşımlı

nesne oluşturur. Eğer <strong><code>-o</code></strong> seçeneği ile

modül ismi belirtilmemişse <var>dosyalar</var> arasındaki ilk dosyanın

ismine bakarak dosya ismi tahmin edilmeye çalışılır ve

<code>mod_<var>isim</var>.so</code> dosya adı bu isimden elde

edilir.</dd>

<dt><code><strong>-o</strong> <var>dso-dosyası</var></code></dt>

<dd>Oluşturulacak devingen paylaşımlı nesnenin ismini belirtmek için

kullanılır. Modül ismi bu seçenekle belirtilmez ve <var>dosya</var>

listesinden bir isim tahmini de yapılamazsa son çare olarak

<code>mod_unknown.so</code> ismi kullanılır.</dd>

<dt><code><strong>-D</strong> <var>isim=değer</var></code></dt>

<dd>Bu seçenek doğrudan derleme komutlarına aktarılır. Bu seçeneği

derleme işlemine kendi tanımlarınızı belirtmek için kullanın.</dd>

<dt><code><strong>-I</strong> <var>include-dizini</var></code></dt>

<dd>Bu seçenek doğrudan derleme komutlarına aktarılır. Bu seçeneği

derleme işleminde kullanılmak üzere kendi başlık dosyalarınızı içeren

dizinleri arama yollarına eklemek için kullanın.</dd>

<dt><code><strong>-L</strong> <var>lib-dizini</var></code></dt>

<dd>Bu seçenek doğrudan derleme komutlarına aktarılır. Bu seçeneği

derleme işleminde kullanılmak üzere kendi kütüphane dizinlerinizi

arama yollarına eklemek için kullanın.</dd>

<dt><code><strong>-l</strong> <var>kütüphane-adı</var></code></dt>

<dd>Bu seçenek doğrudan derleme komutlarına aktarılır. Bu seçeneği

derleme işleminde kullanılmak üzere kendi kütüphanelerinizi arama

yollarına eklemek için kullanın.</dd>

<dt><code><strong>-Wc</strong>,<var>derleyici-seçenekleri</var></code></dt>

<dd>Bu seçenek <code>libtool --mode=compile</code> komutuna doğrudan

seçenek aktarmak için kullanılır. Bu seçeneği yerel derleyiciniz için

gereken ek seçenekleri belirtmek için kullanın.</dd>

<dt><code><strong>-Wl</strong>,<var>ilintileyici-seçenekleri</var></code></dt>

<dd>Bu seçenek <code>libtool --mode=link</code> komutuna doğrudan

seçenek aktarmak için kullanılır. Bu seçeneği yerel ilintileyiciniz

için gereken ek seçenekleri belirtmek için kullanın.</dd>

</dl>

</section>

<section id="options.dsoinstall">

<title>DSO Kurulum ve Yapılandırma Seçenekleri</title>

<dl>

<dt><code><strong>-i</strong></code></dt>

<dd>Kurulum işlemini belirtir ve devingen olarak paylaşımlı nesneleri

sunucunun <var>modules</var> dizinine kurar.</dd>

<dt><code><strong>-a</strong></code></dt>

<dd>İlgili <directive module="mod_so">LoadModule</directive> satırını

Apache'nin <code>httpd.conf</code> yapılandırma dosyasına özdevinimli

olarak ekleyerek veya böyle bir satır varsa bunu etkin kılarak modülü

etkinleştirir.</dd>

<dt><code><strong>-A</strong></code></dt>

<dd><strong><directive module="mod_so">LoadModule</directive></strong>

yönergesini daha sonra etkinleştirmek üzere satırın başına bir diyez

imi (<code>#</code>) yerleştirmesi dışında

<strong><code>-a</code></strong> seçeneği ile aynıdır.</dd>

<dt><code><strong>-e</strong></code></dt>

<dd>Modülü kurmaya çalışmaksızın Apache'nin <code>httpd.conf</code>

yapılandırma dosyasını <strong><code>-i</code></strong> işlemine

benzer şekilde <strong><code>-a</code></strong> ve

<strong><code>-A</code></strong> seçenekleri ile düzenleme işlemini

belirtir.</dd>

</dl>

</section>

</section>

<section id="examples"><title>Örnekler</title>

<p>Apache'nin sunucu işlevselliğini genişletmek amacıyla kullanacağınız

<code>mod_foo.c</code> adında bir Apache modülünüz olduğunu varsayalım.

Öncelikle, C kaynak dosyasını, Apache sunucusuna çalışma anında

yüklenmeye uygun bir paylaşımlı nesne olarak derlemeniz gerekir. Bunu

sağlamak için şu komutları vermelisiniz:</p>

<example>

$ apxs -c mod_foo.c<br />

/dosya/yolu/libtool --mode=compile gcc ... -c mod_foo.c<br />

/dosya/yolu/libtool --mode=link gcc ... -o mod_foo.la mod_foo.slo<br />

$ _

</example>

<p>Bundan sonra, Apache yapılandırmanızın bu paylaşımlı nesneyi yüklemek

için bir <strong><directive

module="mod_so">LoadModule</directive></strong> yönergesi içermesini

sağlamalısınız. <strong><code>apxs</code></strong> bu adımı

basitleştirmek amacıyla, paylaşımlı nesneyi sunucunun <var>modules</var>

dizinine özdevinimli olarak kurmak ve <code>httpd.conf</code> dosyasını

buna uygun olarak güncellemek için bir yol sağlar. Bu sonuç şöyle elde

edilebilir:</p>

<example>

$ apxs -i -a mod_foo.la<br />

/dosya/yolu/instdso.sh mod_foo.la /path/to/apache/modules<br />

/dosya/yolu/libtool --mode=install cp mod_foo.la /dosya/yolu/apache/modules

...

chmod 755 /dosya/yolu/apache/modules/mod_foo.so<br />

[`foo' modülü /dosya/yolu/apache/conf/httpd.conf'da etkinleştiriliyor] <br />

$ _

</example>

<p>Yapılandıma dosyasına (eğer yoksa) şu satır eklenir:</p>

<example>

LoadModule foo_module modules/mod_foo.so

</example>

<p>Bunu öntanımlı olarak iptal etmek isterseniz

<strong><code>-A</code></strong> seçeneğini kullanmanız gerekir:</p>

<example>

$ apxs -i -A mod_foo.c

</example>

<p><strong><code>apxs</code></strong> mekanizmalarını hızlıca denemek

için örnek bir Apache modül şablonunu ve bir Makefile dosyasını şöyle

oluşturabilirsiniz:</p>

<example>

$ apxs -g -n foo<br />

Creating [DIR] foo<br />

Creating [FILE] foo/Makefile<br />

Creating [FILE] foo/modules.mk<br />

Creating [FILE] foo/mod_foo.c<br />

Creating [FILE] foo/.deps<br />

$ _

</example>

<p>Ardından bu örnek modülü bir paylaşımlı nesne olarak derleyip Apache

sunucusuna yükleyebilirsiniz:</p>

<example>

$ cd foo<br />

$ make all reload<br />

apxs -c mod_foo.c<br />

/dosya/yolu/libtool --mode=compile gcc ... -c mod_foo.c<br />

/dosya/yolu/libtool --mode=link gcc ... -o mod_foo.la mod_foo.slo<br />

apxs -i -a -n "foo" mod_foo.la<br />

/dosya/yolu/instdso.sh mod_foo.la /dosya/yolu/apache/modules<br />

/dosya/yolu/libtool --mode=install cp mod_foo.la /dosya/yolu/apache/modules

...

chmod 755 /dosya/yolu/apache/modules/mod_foo.so<br />

[`foo' modülü /dosya/yolu/apache/conf/httpd.conf'ta etkinleştiriliyor]<br />

apachectl restart<br />

/dosya/yolu/apache/sbin/apachectl restart: httpd not running, trying to start<br />

chmod 755 /dosya/yolu/apache/modules/mod_foo.so<br />

[`foo' modülü /dosya/yolu/apache/etc/httpd.conf'ta etkinleştiriliyor]<br />

apachectl restart<br />

/dosya/yolu/apache/sbin/apachectl restart: httpd not running, trying to start<br />

[Tue Mar 31 11:27:55 1998] [debug] mod_so.c(303): loaded module foo_module<br />

/dosya/yolu/apache/sbin/apachectl restart: httpd started<br />

$ _

</example>

</section>

</manualpage>