<?xml version="1.0"?>

<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "/style/modulesynopsis.dtd">

<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="/style/manual.tr.xsl"?>

<modulesynopsis metafile="mod_log_config.xml.meta">

<name>mod_log_config</name>

<description>Sunucuya yapılan isteklerin günlük kayıtlarının tutulması

</description>

<status>Base</status>

<sourcefile>mod_log_config.c</sourcefile>

<identifier>log_config_module</identifier>

<summary>

<p>Bu modül istemci isteklerinin esnek şekilde günlüklenmesi ile

ilgilidir. Günlükler kişiselleştirilebilir biçemdedir ve doğrudan bir

dosyaya yazılabileceği gibi boru üzerinden harici bir sürece de

yazılabilir. İsteğin özelliklerine bağlı olarak bazı isteklerin

günlüklere kaydedilmesi veya kaydedilmemesi mümkün kılınmıştır.</p>

<p>Bu modül üç yönerge içermektedir: Bir günlük dosyası oluşturmak için

<directive module="mod_log_config">TransferLog</directive>, günlük

biçemini kişiselleştirmek için <directive

module="mod_log_config">LogFormat</directive> ve tek başına bir günlük

dosyasını hem tanımlayıp hem de biçemleyen <directive

module="mod_log_config" >CustomLog</directive> yönergesi. Her isteğin

çok sayıda dosyaya günlüklenmesini sağlamak için yapılandırma dosyasında

her sunucu için birden fazla <directive>TransferLog</directive> ve

<directive >CustomLog</directive> yönergesi belirtilebilir.</p>

</summary>

<seealso><a href="/logs.html">Apache Günlük Dosyaları</a></seealso>

<section id="formats"><title>Günlük Girdilerinin Kişiselleştirilmesi</title>

<p><directive module="mod_log_config" >LogFormat</directive> ve <directive

module="mod_log_config" >CustomLog</directive> yönergelerinin biçem

argümanı bir dizgedir. Bu dizge her isteği günlük dosyasına günlüklemek

için kullanılır. Doğrudan günlük dosyalarına kopyalanmak üzere dizgesel

sabitler içerebileceği gibi satırsonu ve sekme karakterleri olarak C

tarzı "\n" ve "\t" denetim karakterlerini de içerebilir. Dizgesel sabit

olarak kullanılan tırnak ve tersbölü imlerinin tersbölü ile öncelenmesi

gerekir.</p>

<p>İstek özellikleri biçem dizgesine “<code>%</code>” imli belirteçler

yerleştirilerek günlüklenir. Bu belirteçler ve anlamları:</p>

<table border="1" style="zebra">

<columnspec><column width=".2"/><column width=".8"/></columnspec>

<tr><th>Belirteç</th>

<th>Açıklama</th></tr>

<tr><td><code>%%</code></td>

<td>Yüzde imi</td></tr>

<tr><td><code>%a</code></td>

<td>Uzak IP adresi</td></tr>

<tr><td><code>%A</code></td>

<td>Yerel IP adresi</td></tr>

<tr><td><code>%B</code></td>

<td>HTTP başlıkları hariç, yanıtın bayt cinsinden uzunluğu.</td></tr>

<tr><td><code>%b</code></td>

<td>HTTP başlıkları hariç, yanıtın bayt cinsinden uzunluğu. OGB

biçeminde hiç bayt gönderilmemişse günlüğe '<code>-</code>' yerine

'<code>0</code>' çıktılanır.</td></tr>

<tr><td><code>%{<var>DEĞİŞKEN</var>}C</code></td>

<td>İstek içinde sunucuya gönderilen <var>DEĞİŞKEN</var> çerezinin

içeriği.</td></tr>

<tr><td><code>%D</code></td>

<td>Mikrosaniye cinsinden isteği sunmak için harcanan zaman.</td></tr>

<tr><td><code>%{<var>DEĞİŞKEN</var>}e</code></td>

<td><var>DEĞİŞKEN</var> ortam değişkeninin içeriği.</td></tr>

<tr><td><code>%f</code></td>

<td>Dosya ismi</td></tr>

<tr><td><code>%h</code></td>

<td>Uzak konak</td></tr>

<tr><td><code>%H</code></td>

<td>İstek Protokolü</td></tr>

<tr><td><code>%{<var>DEĞİŞKEN</var>}i</code></td>

<td>İstekle birlikte sunucuya gönderilen

<code><var>DEĞİŞKEN</var>:</code> başlık satır(lar)ının

içeriği. Diğer modüllerde (örn. <module>mod_headers</module>)

yapılan değişikliklerden etkilenir.</td></tr>

<tr><td><code>%k</code></td>

<td>Bu bağlantıda işlenen isteklerin sayısı; yani örneğin,

'1' değeri bağlantı kurulduktan sonraki ilk kalıcı bağlantıyı,

'2', ikinci bağlantıyı, ..., vb. gösterir;

<directive module="core">KeepAlive</directive> kullanılmışsa

değer anlamlıdır; aksi takdirde değer daima 0’dır.</td></tr>

<tr><td><code>%l</code></td>

<td>Uzak kullanıcı kimliği (sağlanmışsa, identd üzerinden).

<module>mod_ident</module> modülü mevcut ve <directive

module="mod_ident">IdentityCheck</directive> yönergesine değer

olarak <code>On</code> atanmış olmadıkça bu belirteç için günlüğe

tire imi yazılır.</td></tr>

<tr><td><code>%m</code></td>

<td>İstek yöntemi</td></tr>

<tr><td><code>%{<var>DEĞİŞKEN</var>}n</code></td>

<td>Diğer modüldeki <var>DEĞİŞKEN</var> bilgisinin içeriği.</td></tr>

<tr><td><code>%{<var>DEĞİŞKEN</var>}o</code></td>

<td>Yanıttaki <code><var>DEĞİŞKEN</var>:</code> başlık satır(lar)ının

içeriği.</td></tr>

<tr><td><code>%p</code></td>

<td>Sunucunun isteği sunduğu meşru port</td></tr>

<tr><td><code>%{<var>biçem</var>}p</code></td>

<td>Sunucunun veya istemcinin gerçek portu veya sunucunun isteği

sunduğu meşru port. Geçerli biçemler: <code>canonical</code>,

<code>local</code> ve <code>remote</code> (anlamları sırasıyla:

meşru, yerel ve uzak).</td></tr>

<tr><td><code>%P</code></td>

<td>İsteği sunan çocuk sürecin süreç kimliği.</td></tr>

<tr><td><code>%{<var>biçem</var>}P</code></td>

<td>İsteği sunan çocuk sürecin süreç kimliği (<code>pid</code>) veya

evre kimliği (<code>tid</code>). Geçerli biçemler: <code>pid</code>,

<code>tid</code>, <code>hextid</code>. <code>hextid</code> için APR

1.2.0 veya üstü gerekir.</td></tr>

<tr><td><code>%q</code></td>

<td>Sorgu dizgesi (bir sorgu dizgesi mevcutsa önüne bir <code>?</code>

eklenir yoksa hiçbir şey eklenmez).</td></tr>

<tr><td><code>%r</code></td>

<td>İsteğin ilk satırı.</td></tr>

<tr><td><code>%s</code></td>

<td>Durum. Dahili olarak yönlendirilen istekler için isteğin *özgün*

durumudur --- isteğin son durumu için <code>%&gt;s</code>

kullanınız.</td></tr>

<tr><td><code>%t</code></td>

<td>İsteğin alındığı tarih ve saat (standart ingiliz biçemi).</td></tr>

<tr><td><code>%{<var>biçem</var>}t</code></td>

<td>İsteğin alındığı tarih ve saat; <var>biçem</var>

<code>strftime(3)</code> biçeminde belirtilmelidir (genelde

yerelleştirme amaçlı).</td></tr>

<tr><td><code>%T</code></td>

<td>Saniye cinsinden, isteği sunmak için harcanan zaman.</td></tr>

<tr><td><code>%u</code></td>

<td>Uzak kullanıcı (kimlik doğrulaması istenmişse vardır; durum kodu

(<code>%s</code>) 401 ise yanlış olabilir).</td></tr>

<tr><td><code>%U</code></td>

<td>Herhangi bir sorgu dizgesi içermeksizin istenen URL yolu.</td></tr>

<tr><td><code>%v</code></td>

<td>İsteği sunan sunucunun meşru sunucu ismi (<directive

module="core">ServerName</directive>).</td></tr>

<tr><td><code>%V</code></td>

<td><directive module="core" >UseCanonicalName</directive> ayarı ile

ilgili sunucu ismi.</td></tr>

<tr><td><code>%X</code></td>

<td>Yanıt tamamlandığında bağlantı durumu:

<table>

<columnspec><column width=".2"/><column width=".6"/></columnspec>

<tr><td><code>X</code> =</td>

<td>Yanıt tamamlanmadan bağlantı koptu.</td></tr>

<tr><td><code>+</code> =</td>

<td>Yanıt gönderildikten sonra bağlantı canlı kalabilir.</td></tr>

<tr><td><code>-</code> = </td>

<td>Yanıt gönderildikten sonra bağlantı kapatılacak.</td></tr>

</table>

<p>(Apache 1.3’ün son sürümlerinde bu belirteç <code>%c</code> idi

fakat geçmişe yönelik olarak <code>%{<var>isim</var>}c</code> ssl

sözdizimi ile çelişiyordu.)</p></td></tr>

<tr><td><code>%I</code></td>

<td>İstek ve başlıklar dahil alınan bayt sayısı; sıfır olamaz. Bunu

kullanmak için <module>mod_logio</module> etkin olmalıdır.</td></tr>

<tr><td><code>%O</code></td>

<td>Başlıklar dahil gönderilen bayt sayısı; sıfır olamaz.Bunu

kullanmak için <module>mod_logio</module> etkin olmalıdır.</td></tr>

</table>

<section id="modifiers"><title>Değiştiriciler</title>

<p>Belli öğelerin sadece belli durum kodlarıyla ilgili yanıtlarla

basılabilmesi için bu durum kodları % iminden hemen sonra virgüllerle

ayrılmış olarak yazılabilir. Örneğin,

<code>"%400,501{User-agent}i"</code> belirteci,

<code>User-agent</code> başlığını sadece 400 ve 501 hatalarında

günlüğe kaydeder. Diğer durum kodları için günlüğe <code>"-"</code>

yazılır. Durum kodlarını olumsuzlamak için başa bir "<code>!</code>"

konabilir. Örneğin, <code>"%!200,304,302{Referer}i"</code> belirteci,

200,304,302 durum kodlarından biriyle dönmeyen tüm istekler için

<code>Referer</code> başlığını durum koduyla birlikte günlüğe

kaydedecektir.</p>

<p>İsteğin dahili olarak yönlendirilmesinde özgün durumunun mu yoksa son

durumunun mu hesaba katılacağı "&lt;" ve "&gt;" değiştiricileri ile

belirtilebilir. Öntanımlı olarak <code>%s, %U, %T, %D,</code> ve

<code>%r</code> belirteçleri isteğin özgün durumuna bakarken diğerleri

son durumuna bakarlar. Bu bakımdan örneğin, <code>%&gt;s</code>

belirteci, özgün istekteki kimliği doğrulanmış kullanıcının, dahili

olarak kimlik doğrulaması gerekmeyen bir özkaynağa yönlendirilmesi

halinde isteğin son durumunu kaydetmekte kullanılabilir.</p>

</section>

<section id="format-notes"><title>Bazı Bilgiler</title>

<p>Güvenlik nedeniyle, 2.0.46 sürümünden itibaren <code>%r</code>,

<code>%i</code> ve <code>%o</code> belirteçlerinde basılamayan

karakterler ve diğer özel karakterler <code>\x<var>hh</var></code>

dizilimleri biçeminde öncelenmektedir. Burada <var>hh</var> yerine

karakter numarasının onaltılık gösterimi yazılır. Bir tersbölü ile

öncelenmesi gereken <code>"</code> ve <code>\</code> ile

<code>\n</code>, <code>\t</code> gibi C tarzı gösterimler bu kuralın

dışındadır. 2.0.46 sürümünün öncesinde bu dizgeler öncelenmezdi ve ham

günlük dosyalarıyla çalışırken dikkatli olmak gerekirdi.</p>

<p>2.0 sürümünde 1.3 sürümünün aksine <code>%b</code> ve

<code>%B</code> biçem belirteçleri, istemciye gönderilen bayt sayısını

değil, HTTP yanıtının bayt sayısını ifade ederdi (bu yanıt, örneğin,

SSL kullanıldığında veya bağlantı koptuğunda farklı uzunlukta olur).

Artık, ağa gönderilen gerçek bayt sayısını günlüğe kaydetmek için

<module>mod_logio</module> modülü tarafından sağlanan <code>%O</code>

biçem belirteci kullanılmaktadır.</p>

</section>

<section id="examples"><title>Örnekler</title>

<p>Genelde herkesçe kullanılan günlük kaydı biçemleme dizgelerinden

bazıları:</p>

<dl>

<dt>Ortak Günlük Biçemi (OGB)</dt>

<dd><code>"%h %l %u %t \"%r\" %&gt;s %b"</code></dd>

<dt>Sanal Konaklı Ortak Günlük Biçemi</dt>

<dd><code>"%v %h %l %u %t \"%r\" %&gt;s %b"</code></dd>

<dt>NCSA uzun/birleşik günlük biçemi</dt>

<dd><code>"%h %l %u %t \"%r\" %&gt;s %b \"%{Referer}i\"

\"%{User-agent}i\""</code></dd>

<dt>Referer başlığını içeren günlük biçemi</dt>

<dd><code>"%{Referer}i -&gt; %U"</code></dd>

<dt>User-agent başlığını içeren günlük biçemi</dt>

<dd><code>"%{User-agent}i"</code></dd>

</dl>

</section>

</section>

<section id="security"><title>Güvenlik Kaygıları</title>

<p>Günlük dosyarının kaydedildiği dizine sunucuyu başlatan kullanıcı

dışında diğer kullanıcılar tarafından yazılabiliyor olması halinde

güvenliğinizden nasıl feragat etmiş olacağınız <a

href="/misc/security_tips.html#serverroot">güvenlik ipuçları</a>

belgesinde açıklanmıştır.</p>

</section>

<directivesynopsis>

<name>BufferedLogs</name>

<description>Günlük girdilerini diske yazmadan önce bellekte tamponlar

</description>

<syntax>BufferedLogs On|Off</syntax>

<default>BufferedLogs Off</default>

<contextlist><context>server config</context></contextlist>

<status>Experimental</status>

<compatibility>2.0.41 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>

<usage>

<p><directive>BufferedLogs</directive> yönergesi,

<module>mod_log_config</module> modülünün çeşitli günlük girdilerini her

isteğin hemen ardından tek tek değil, bir bütün halinde diske yazılmak

üzere bellekte saklanmasını sağlar. Bu, bazı sistemlerde daha verimli

disk erişimi, dolayısıyla daha yüksek başarım sağlayabilir. Sadece

sunucu geneli için belirtilebilir, sanal konaklar için ayrı ayrı

yapılandırılamaz.</p>

<note>Bu yönerge deneyseldir ve dikkatli kullanılmalıdır.</note>

</usage>

</directivesynopsis>

<directivesynopsis>

<name>CustomLog</name>

<description>Günlük dosyasın ismini ve girdi biçemini belirler.</description>

<syntax>CustomLog <var>dosya</var>|<var>borulu-süreç</var>

<var>biçem</var>|<var>takma-ad</var>

[env=[!]<var>ortam-değişkeni</var>]</syntax>

<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>

</contextlist>

<usage>

<p><directive>CustomLog</directive> yönergesi istekleri günlüğe kaydetmek

için kullanılır. Yönerge ile bir günlük biçemi belirtilebilir ve günlük

kaydı isteğin özelliklerine bağlı olarak ortam değişkenleri vasıtasıyla

şarta bağlı kılınabilir.</p>

<p>İlk argümanda günlüğün yazılacağı yer belirtilir. İki tür yer

belirtilebilir:</p>

<dl>

<dt><var>dosya</var></dt>

<dd><directive module="core" >ServerRoot</directive> yönergesinin

değerine göreli bir dosya ismi.</dd>

<dt><var>borulu-süreç</var></dt>

<dd>"<code>|</code>" boru karakteri ile öncelenmiş olarak günlük

bilgisini standart girdisinden kabul edecek sürecin ismi (veya komut

satırı).

<note type="warning"><title>Güvenlik:</title>

<p>Bir borulu süreç kullanılmışsa, süreç <program>httpd</program>’yi

başlatan kullanıcı tarafından başlatılacaktır. Sunucu root tarafından

başlatılıyorsa bu root olacaktır; bu bakımdan günlük kaydını alacak

programın güvenilir olması önemlidir.</p>

</note>

<note type="warning"><title>Bilginize</title>

<p>Dosya yolunu belirtirken tersbölü çizgisi kullanılan Unix dışı

platformlarda bile yapılandırma dosyasında bu amaçla normal bölü

çizgilerini kullanmaya özen gösterilmelidir.</p>

</note></dd>

</dl>

<p>İkinci argümanda günlüğe ne yazılacağı belirtilir. Ya evvelce

<directive module="mod_log_config">LogFormat</directive> yönergesi ile

tanımlanmış bir <var>takma-ad</var> ya da içeriği <a

href="#formats">Günlük Girdilerinin Kişiselleştirilmesi</a> bölümünde

açıklanmış bir <var>biçem</var> dizgesi olabilir.</p>

<p>Örneğin, aşağıdaki iki yönerge kümesi aynı etkiye sahiptir:</p>

<example>

# Biçem dizgesi yerine takma ad içeren CustomLog<br />

LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %&gt;s %b" common<br />

CustomLog logs/access_log common<br />

<br />

# Biçem dizgesinin kendisini içeren CustomLog<br />

CustomLog logs/access_log "%h %l %u %t \"%r\" %&gt;s %b"

</example>

<p>Üçüncü argüman isteğe bağlı olup, sunucu ortamında belli bir değişkenin

varlığına bağlı olarak belli bir isteğin günlüğe kaydedilip

kaydedilmeyeceğini belirler. Eğer istek için belirtilen <a

href="/env.html">ortam değişkeni</a> mevcutsa (veya

'<code>env=!<var>değişken</var></code>' durumunda mevcut değilse) istek

günlüğe kaydedilir.</p>

<p>Ortam değişkenleri <module>mod_setenvif</module>

ve/veya <module>mod_rewrite</module> modülleri kullanılarak her istek

için ayrı ayrı atanabilir. Örneğin, GIF biçemli resimler için yapılan

istekleri ana günlük dosyasına değil de başka bir dosyaya kaydetmek

isterseniz:</p>

<example>

SetEnvIf Request_URI \.gif$ gif-image<br />

CustomLog gif-requests.log common env=gif-image<br />

CustomLog nongif-requests.log common env=!gif-image

</example>

<p>Veya eski <code>RefererIgnore</code> yönergesinin davranışını taklit

etmek isterseniz:</p>

<example>

SetEnvIf Referer example\.com yerel-atif<br />

CustomLog referer.log referer env=!yerel-atif

</example>

</usage>

</directivesynopsis>

<directivesynopsis>

<name>LogFormat</name>

<description>Bir günlük dosyasında kullanılmak üzere girdi biçemi tanımlar.

</description>

<syntax>LogFormat <var>biçem</var>|<var>takma-ad</var>

[<var>takma-ad</var>]</syntax>

<default>LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b"</default>

<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>

</contextlist>

<usage>

<p>Bu yönerge erişim günlüğü dosyasının girdi biçemini belirler.</p>

<p><directive>LogFormat</directive> yönergesi iki şekilde kullanılabilir.

Tek argüman belirtilebilen ilkinde daha sonra

<directive>TransferLog</directive> yönergelerinde belirtilen günlüklerde

kullanılmak üzere günlük biçemini belirler. Bu günlük biçemi yukarıda

açıklanan <a href="#formats"><var>biçem</var></a> belirteçlerinden

oluşur. Bu tek argüman yerine aşağıda açıklandığı gibi önceki bir

<directive>LogFormat</directive> yönergesinde tanımlanmış bir günlük

biçemine atıf yapan bir <var>takma-ad</var> da belirtilebilir.</p>

<p><directive>LogFormat</directive> yönergesinin ikinci kullanım şeklinde

<var>biçem</var> bir <var>takma-ad</var> için tanımlanır. Bu takma ad

daha sonraki <directive >LogFormat</directive> veya <directive

module="mod_log_config" >CustomLog</directive> yönergelerinde aynı biçem

dizgesini uzun uzadıya yazmamak için <var>takma-ad</var> olarak

kullanılır. Bir <directive>LogFormat</directive> yönergesi bir takma ad

tanımlamaktan <strong>başka bir şey yapmaz</strong>; yani, yaptığı iş

sadece bir takma ad tanımlamaktan ibarettir, biçemi uygulamaz veya

biçemi öntanımlı hale getirmez. Bu bakımdan sonraki <directive

module="mod_log_config">TransferLog</directive> yönergelerini de

etkilemeyecektir. Ayrıca, <directive>LogFormat</directive> yönergesi bir

takma ada başka bir takma ad tanımlamakta da kullanılamaz. Bir takma

adın yüzde imi (<code>%</code>) içeremeyeceğine de dikkat ediniz.</p>

<example><title>Örnek</title>

LogFormat "%v %h %l %u %t \"%r\" %&gt;s %b" vhost_common

</example>

</usage>

</directivesynopsis>

<directivesynopsis>

<name>TransferLog</name>

<description>Bir günlük dosyasının yerini belirtir.</description>

<syntax>TransferLog <var>dosya</var>|<var>borulu-süreç</var>

[<var>takma-ad</var>]</syntax>

<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>

</contextlist>

<usage>

<p>Bir günlük biçemi tanımlanmasını ve şarta bağlı günlük kaydını mümkün

kılmaması haricinde <directive module="mod_log_config"

>CustomLog</directive> yönergesi gibidir. Günlük biçemi yerine kendinden

önce yer alan bir <directive

module="mod_log_config">LogFormat</directive> yönergesinde tanımlanan

bir takma ad kullanılır. Açıkça bir günlük biçemi takma adı

belirtilmedikçe Ortak Günlük Biçemi öntanımlıdır.</p>

<example><title>Örnek</title>

LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %&gt;s %b \"%{Referer}i\"

\"%{User-agent}i\""<br />

TransferLog logs/access_log

</example>

</usage>

</directivesynopsis>

</modulesynopsis>