16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "/style/manualpage.dtd">

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="/style/manual.tr.xsl"?>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose<manualpage metafile="glossary.xml.meta">

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <title>Terim Sözlüğü</title>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <summary>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <p>Bu sözlük, genelinde HTML sayfa sunumuna, özelinde Apache HTTP Sunucusuna

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose özgü ortak terminolojinin bir kısmını içerir. Her kavram ile ilgili daha

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose ayrıntılı bilgi bağlarla sağlanmıştır.</p>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose </summary>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose<section id="definitions"><title>Tanımlar</title>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dl>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dt><a name="algorithm" id="algorithm">Algoritma</a></dt>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dd>Bir sorunu sonlu sayıda adımda çözümlemek için uygulanan kurallar

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher kümesi veya anlam belirsizliği içermeyen bir formül. Şifreleme için

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose kullanılan algoritmalara <dfn>şifre</dfn> denir.

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose </dd>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dt><a name="transportlayersecurity" id="transportlayersecurity"

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher >Aktarım Katmanı Güvenliği</a></dt>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dd>İngilizcesi: Transport Layer Security <a name="tls" id="tls">(TLS)</a></dd>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dd>TCP/IP ağları üzerinden genel iletişimin kimlik doğrulamalı ve şifreli

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose yapılabilmesi için SSL’nin ardılı olarak Genel Ağ Mühendisliği Görev Gücü

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose (IETF) tarafından oluşturulmuş protokol. TLS’nin 1. sürümü ile SSL’in 3.

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher sürümü hemen hemen aynıdır.<br />

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher </dd>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dt><a name="passphrase" id="passphrase">Anahtar Parolası</a></dt>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dd>Özel anahtar dosyalarını yetkisiz kişilerden koruyan sözcük veya

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher cümle. Genellikle sadece <glossary ref="cipher">şifreler</glossary>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher için kullanılan gizli şifreleme/şifre çözme anahtarını korur.<br />

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher </dd>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dt><a name="apacheextensiontool" id="apacheextensiontool">Apache Eklenti

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose Aracı</a> <a name="apxs" id="apxs">(apxs)</a></dt>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dd>İngilizcesi: APache eXtension Tool - apxs</dd>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dd><glossary ref="module">Modül</glossary> kaynak kodlarının devinen

65a8e6e655c22027d3e02ea697972111f2a33e33Jakub Hrozek paylaşımlı nesneler (<glossary ref="dso">DSO</glossary>) halinde

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose derlenmesine ve Apache Sunucusu içinde kurulmasına yardım eden bir Perl

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose betiği.<br />Daha ayrıntılı bilgi için <program>apxs</program> kılavuz

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose sayfasına bakınız.

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose </dd>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dt><a name="apacheportableruntime"

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose id="apacheportableruntime">Apache Taşınabilir Arayüzü</a> <a

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose name="apr" id="apr">(APR)</a></dt>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dd>İngilizcesi: Apache Portable Runtime - APR</dd>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dd>Sunucu ile işletim sistemi arasındaki temel arayüzleri oluşturan

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose kütüphaneler kümesine verilen ad. APR, Apache HTTP Sunucusuna paralel

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose bağımsız bir proje olarak geliştirilmektedir.<br />

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher Bakınız: <a href="http://apr.apache.org/">Apache Taşınabilir Arayüzü

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher Projesi</a>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose </dd>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dt><a name="context" id="context">Bağlam</a></dt>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dd><glossary ref="configurationfile">Yapılandırma dosyaları</glossary>nda

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose sadece belli türdeki <glossary ref="directive">yönerge</glossary>lerin

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose bulunmasına izin verilen bir bölge.<br />

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose Bakınız: <a href="mod/directive-dict.html#Context">Apache Yönergelerini

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose Açıklamak için Kullanılan Terimler</a>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher </dd>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dt><a name="symmetriccryptophraphy" id="symmetriccryptophraphy"

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher >Bakışımlı Şifreleme Tekniği</a></dt>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dd>Şifreleme ve şifre çözme için tek bir anahtarın kullanıldığı

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher bir şifreleme tekniği.<br />

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher </dd>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dt><a name="header" id="header">Başlık</a></dt>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dd>Bir <glossary ref="http">HTTP</glossary> isteğinin parçası olarak,

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher gönderilen yanıtta asıl içerikten önce yer alan ve içerik hakkında

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher mecazlar içeren veri.

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher </dd>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dt><a name="connect" id="connect">CONNECT</a></dt>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dd>Ham veri kanallarını HTTP üzerinden yönlendirmek için kullanılan bir HTTP <glossary ref="method">yöntemi</glossary>. SSL protokolü gibi diğer protokolleri sarmalamakta kullanılabilir.

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher </dd>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dt><a name="dynamicsharedobject" id="dynamicsharedobject">Devingen

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher Paylaşımlı Nesne</a> <a name="dso" id="dso">(DSO)</a></dt>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dd>İngilizcesi: Dynamic Shared Object (DSO)</dd>

1b474ef7011f4bf9ce4aac85dbc9827a9486d5ebStephen Gallagher <dd>İstek halinde yüklenebilen, Apache <program>httpd</program>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose çalıştırılabilir dosyasından ayrı olarak derlenmiş <glossary

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose ref="module">modül</glossary>lerin ortak adı.<br />

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose Bakınız: <a href="dso.html">Devingen Paylaşımlı Nesne Desteği</a>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose </dd>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

ff5de51ef7ba824cff814265f3fb4622dc2abb83Ondrej Kos <dt><a name="plaintext" id="plaintext">Düz Metin</a></dt>

ff5de51ef7ba824cff814265f3fb4622dc2abb83Ondrej Kos <dd>Şifrelenmemiş metin.</dd>

ff5de51ef7ba824cff814265f3fb4622dc2abb83Ondrej Kos

ff5de51ef7ba824cff814265f3fb4622dc2abb83Ondrej Kos <dt><a name="regularexpresion" id="regularexpresion">Düzenli İfade</a>

ff5de51ef7ba824cff814265f3fb4622dc2abb83Ondrej Kos <a name="regex" id="regex">(Regex)</a></dt>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dd>Metin içinde bir şablon tanımlama yolu. Örneğin, “A harfi ile

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose başlayan bütün sözcükler” veya “10 rakamlı telefon numaraları” ya da

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose “Baş harfi Z olmayan ve iki virgül içeren cümleler” gibi. Düzenli

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose ifadeler, Apache’de belli özniteliklere uygun dosya veya özkaynakları

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose toplamak için esnek bir yol sağlamasından ötürü oldukça yararlıdır.

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose Örneğin, “resimler” dizini altındaki dosyalardan .gif ve .jpg uzantılı

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose olanları toplamak için “<code>/resimler/.*(jpg|gif)$</code>” düzenli

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose ifadesi yazılabilir. Apache, <a href="http://www.pcre.org/">PCRE</a>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose kütüphanesi ile sağlanan Perl uyumlu düzenli ifadeleri kullanır.

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose </dd>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dt><a name="accesscontrol" id="accesscontrol">Erişim Denetimi</a></dt>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <!-- Access Control -->

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dd>Ağ bölgelerine erişimin kısıtlanması. Apache bağlamında normal

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose olarak belli <em>URL</em>’lere erişimi kısıtlamak şeklinde

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose uygulanır.<br /> Bakınız: <a href="howto/auth.html">Kimlik Doğrulama,

ecf9e7a870945ecfba8eb751d344de3601de9424Lukas Slebodnik Yetkilendirme ve Erişim Denetimi</a>

ecf9e7a870945ecfba8eb751d344de3601de9424Lukas Slebodnik </dd>

ecf9e7a870945ecfba8eb751d344de3601de9424Lukas Slebodnik

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dt><a name="handler" id="handler">Eylemci</a></dt>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dd>Bir dosya istendiğinde uygulanacak eylemi Apache içinde gerçekleştiren

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose nesne. Genellikle dosyalar, dosya türüne bağlı dolaylı eylemcilere

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose sahiptir. Normalde tüm dosyalar sunucu tarafından sıradan birer dosya

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl olarak işleme sokulduğu halde bazı belli dosyalar diğerlerinden ayrı

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl ele alınır. Örneğin, <code>cgi-script</code> eylemcisi dosyaları

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl <glossary ref="cgi">CGI</glossary>’ler tarafından işlenebilir hale

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl getirmek üzere işleme sokar.<br />

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl Bakınız: <a href="handler.html">Apache Eylemcilerinin Kullanımı</a>

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl </dd>

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl <dt><a name="publickey" id="publickey">Genel Anahtar</a></dt>

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl <dd><glossary ref="publickeycryptography">Genel Anahtarlı

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl Şifreleme Tekniği</glossary>nde, sahibinin yaptığı imzaları çözmeye ve

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl sahibine gönderilen iletileri şifrelemeye yarayan genel erişime açık

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl anahtar.<br />

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

9fd8065663084acaf88e7fe10a52c60e9a2a5411Pavel Reichl </dd>

544525ee1fc54d744c08465066e2b4a521f78224Stephen Gallagher

544525ee1fc54d744c08465066e2b4a521f78224Stephen Gallagher <dt><a name="publickeycryptography" id="publickeycryptography"

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose >Genel Anahtarlı Şifreleme Tekniği</a></dt>

16ac0d6e148b1e07e579d47de1da7ac541447bd2Sumit Bose <dd>Şifreleme ve şifre çözme için iki ayrı anahtarın kullanıldığı

bakışımsız şifreleme sistemlerinin konusu veya uygulaması. Bu amaçla

kullanılan anahtarlar bir anahtar çiftinden oluşur. Genel Anahtarlı

Şifrelemeye Bakışımsız Şifreleme de denir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="privatekey" id="privatekey">Gizli Anahtar</a></dt>

<dd><glossary ref="publickeycryptography">Genel Anahtarlı

Şifreleme Tekniği</glossary>nde, giden iletileri imzalamak ve gelen

iletilerin şifrelerini çözmek amacıyla kullanılan gizli anahtar.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="https" id="https">Güvenli Hiper Metin Aktarım Protokolü

(HTTPS)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: The HyperText Transfer Protocol (Secure), (HTTPS)</dd>

<dd>Güvenli Hiper Metin Aktarım Protokolü, Genel Ağ’da kullanılan standart

şifreli iletişim mekanizmasıdır. Aslında HTTP protokolünün <glossary

ref="ssl">SSL</glossary> üzerinden gerçekleştirilmesinden başka bir

şey değildir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="securesocketslayer" id="securesocketslayer"

>Güvenli Soket Katmanı</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Secure Sockets Layer <a name="ssl" id="ssl">(SSL)</a></dd>

<dd>TCP/IP ağları üzerinden genel iletişimin kimlik doğrulamalı ve şifreli

yapılabilmesi için Netscape Communications Corporation tarafından

oluşturulmuş bir protokol. Günümüzde en çok <em>HTTPS</em>, yani SSL

üzerinden Hiper Metin Aktarım Protokolü şeklinde kullanılmaktadır.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="hypertexttransferprotocol"

id="hypertexttransferprotocol">Hiper Metin Aktarım Protokolü</a>

<a name="http" id="hhtp">(HTTP)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: HyperText Transfer Protocol (HTTP)</dd>

<dd>Genel Ağ’da kullanılan standart aktarım protokollerinden biri.

Apache, <a href="http://ietf.org/rfc/rfc2616.txt">RFC 2616</a> ile

tanımlanmış protokolün HTTP/1.1 olarak bilinen 1.1 sürümünü gerçekler.

</dd>

<dt><a name="htaccess" id="htaccess">.htaccess</a></dt>

<dd>Belge dosyaları ağacı içine yerleştirilen bir <glossary

ref="configurationfile">yapılandırma dosyası</glossary> olup yerleştiği

dizine ve o dizinin alt dizinlerine yapılandırma yönergeleri

uygulanmasını sağlar. İsmine rağmen böyle bir dosyanın içerebileceği

yönergeler erişim denetleme yönergeleri ile sınırlı değildir; hemen

her tür yönergeyi içerebilir.<br />

Bakınız: <a href="configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a>

</dd>

<dt><a name="httpd.conf" id="httpd.conf">httpd.conf</a></dt>

<dd>Ana Apache <glossary ref="configurationfile">yapılandırma

dosyası</glossary>. Dosya sistemindeki öntanımlı yeri

<code>/usr/local/apache2/conf/httpd.conf</code> olup derleme

sırasındaki yapılandırmayla veya çalışma anındaki yapılandırmayla

başka bir yer belirtilebilir.<br />

Bakınız: <a href="configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a>

</dd>

<dt><a name="export-crippled" id="export-crippled">İhracat Engelli</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Export-Crippled</dd>

<dd>Amerika Birleşik Devletlerinin İhracat Yönetim Düzenlemelerine (EAR)

uymak için şifreleme yoluyla sakatlanmış yazılım. İhracat engelli olması

için şifrelenmiş yazılımları birer şifreli metin haline getiren şifre

anahtarları küçük boyutlu olduğundan şifreleme zor

kullanılarak kırılabilir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="messagedigest" id="messagedigest">İleti Özeti</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Message Digest</dd>

<dd>Aktarım sırasında içeriğinin değişme olasılığı bulunan bir iletinin

içeriğini doğrulamak için kullanılan bir <glossary

ref="hash">özet</glossary>.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="reverseproxy" id="reverseproxy">Karşı Vekil</a></dt>

<dd>İstemciye kendini <em>asıl sunucu</em> imiş gibi gösteren bir

<glossary ref="proxy">vekil</glossary> sunucu. Güvenlik, yük dengelemesi

gibi sebeplerle asıl sunucuyu istemcilerden gizlemek için yararlıdır.

</dd>

<dt><a name="authentication" id="authentication">Kimlik Doğrulama</a></dt>

<dd>Sunucu, istemci veya kullanıcı gibi bir ağ öğesinin kimliğinin

olumlanması.<br />Bakınız: <a href="howto/auth.html">Kimlik Doğrulama,

Yetkilendirme ve Erişim Denetimi</a>

</dd>

<dt><a name="mime-type" id="mime-type">MIME türü</a></dt>

<dd>Aktarılan belgenin çeşidini betimlemenin bir yolu. MIME, Türkçe’ye

‘Çok Amaçlı Genel Ağ Posta Eklentileri’ olarak çevrilebilecek olan

"Multipurpose Internet Mail Extensions" sözcüklerinden türetilmiş bir

kısaltmadır. MIME türleri bir bölü çizgisi ile ayrılmış bir ana ve bir

alt belge türünün birleşiminden oluşur. <code>text/html</code>,

<code>image/gif</code> ve <code>application/octet-stream</code> örnek

olarak verilebilir. HTTP protokolünde MIME türleri

<code>Content-Type</code> <glossary ref="header">başlığında</glossary>

aktarılır.<br />Bakınız: <a href="mod/mod_mime.html">mod_mime</a>

</dd>

<dt><a name="module" id="module">Modül</a></dt>

<dd>Bir programın bağımsız parçalarından her biri. Apache işlevselliğinin

çoğu yapılandırmaya dahil edilip edilmeyeceğine kullanıcı tarafından

karar verilebilen modüllerden oluşur. Apache <program>httpd</program>

çalıştırılabiliri içinde derlenmiş modüllere <dfn>durağan modüller</dfn>

adı verilirken ayrı bir yerde saklanan ve çalışma anında isteğe bağlı

olarak yüklenebilen modüllere <dfn>devingen modüller</dfn> veya

<glossary ref="dso">DSO</glossary>’lar denir. Yapılandırmaya öntanımlı

olarak dahil edilen modüllere <dfn>temel modüller</dfn> denir. Apache

için kullanılabilecek modüllerin çoğu Apache HTTP Sunucusunun

<glossary ref="tarball">tar paketi</glossary> içinde dağıtılmaz; bunlara

<dfn>üçüncü parti modüller</dfn> denir.<br />

Bakınız: <a href="mod/">Modül Dizini</a>

</dd>

<dt><a name="openssl" id="openssl">OpenSSL</a></dt>

<dd>SSL/TLS için açık kaynak kodlu araç kiti.<br />Daha ayrıntılı bilgi

için <a href="http://www.openssl.org/">http://www.openssl.org/</a>

adresine bakınız.

</dd>

<dt><a name="commongatewayinterface" id="commongatewayinterface"

>Ortak Ağgeçidi Arayüzü</a> <a name="cgi" id="cgi">(CGI)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Common Gateway Interface (CGI)</dd>

<dd>Bir HTTP sunucusunun bir harici programa hizmet istekleri yapmasını

mümkün kılan, sunucu ile bir harici program arasındaki bir arayüz

standardı. Özgün arayüz <a

href="http://hoohoo.ncsa.uiuc.edu/cgi/overview.html">NCSA</a> tarafından

tanımlanmış olmakla birlikte ayrıca bir <a

href="http://www.ietf.org/rfc/rfc3875">CGI RFC’si</a> de vardır.<br />

Bakınız: <a href="howto/cgi.html">CGI ile Devingen İçerik</a>

</dd>

<dt><a name="environmentvariable" id="environmentvariable"

>Ortam Değişkeni</a> <a name="env-variable" id="env-variable"

>(ortam-değişkeni)</a></dt>

<dd>İşletim sistemi kabuğu tarafından yönetilen ve programlar arasında

bilgi alışverişi amacıyla kullanılan isimli değişkenler. Ayrıca,

Apache de ortam değişkenleri olarak tanımlanabilecek dahili değişkenler

içerir fakat bunlar kabuk ortamında değil dahili Apache yapıları içinde

saklanır.<br />

Bakınız: <a href="env.html">Apache Ortam Değişkenleri</a>

</dd>

<dt><a name="session" id="session">Oturum</a></dt>

<dd>Bir iletişimin bağlamsal bilgileri.</dd>

<dt><a name="hash" id="hash">Özet</a></dt>

<dd>Uzunluğu değişebilen bir dizgenin belli bir durumuna ilişkin sabit

uzunlukta bir dizge üretmek için kullanılan geri dönüşümsüz bir

algoritma. Algoritmaya girdi olan farklı uzunluktaki dizgeler (özet

işlevine bağlı olarak) aynı uzunlukta farklı özetler üretir.

</dd>

<dt><a name="virtualhosting" id="virtualhosting">Sanal Konaklık</a></dt>

<dd>Tek bir Apache sunucusundan çok sayıda site sunulması. <em>IP tabanlı

sanal konaklık</em>ta siteler birbirlerinden IP adreslerine göre

ayrılırken, <em>isim tabanlı sanal konaklık</em>ta siteler aynı IP

adresinden kendi isimleriyle sunulabilirler.<br />

Bakınız: <a href="vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a>

</dd>

<dt><a name="digitalsignature" id="digitalsignature">Sayısal İmza</a></dt>

<dd>Bir sertifikayı veya bir dosyayı doğrulamakta kullanılan şifreli bir

metin. Bir imza <glossary ref="certificationauthority">Sertifika

Makamı</glossary> tarafından bir <em>sertifikaya</em> gömülü olan

<em>genel anahtardan</em> bir özet üretilerek oluşturulur. İmza şifresi

sadece <em>sertifika</em> sahibi ağ öğesinin kimliğini doğrulayacak

SM’nin genel anahtarı kullanılarak çözülebilir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="certificate" id="certificate">Sertifika</a></dt>

<dd>Sunucu, istemci gibi ağ öğelerinin kimliğini kanıtlamakta kullanılan

bir veri kaydı. Bir sertifika, sertifika sahibi (buna sertifikanın

konusu da denir), sertifikayı imzalayan <glossary

ref="certificationauthority">Sertifika Makamı</glossary> (SM) (buna

sertifika yayıncısı da denir), sertifika sahibinin <glossary

ref="publickey">genel anahtarı</glossary> ve SM tarafından üretilen imza

gibi parçalardan oluşan X.509 bilgisi içerir. Ağ öğeleri bu imzaları SM

sertifikalarını kullanarak doğrular.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="certificatsigningrequest" id="certificatsigningrequest"

>Sertifika İmzalama İsteği</a> <a name="csr" id="csr">(Sİİ)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Certificate Signing Request (CSR)</dd>

<dd>İmzasız bir sertifikayı <glossary ref="certificationauthority"

>Sertifika Makamı</glossary>na kendi SM <em>Sertifika</em>sının

<glossary ref="privatekey">özel anahtar</glossary>ı ile imzalaması

için yapılan istek. Sİİ imzalanınca bir gerçek sertifika haline

gelir.<br />Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="certificationauthority" id="certificationauthority"

>Sertifika Makamı</a> <a name="ca" id="ca">(SM)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Certification Authority (CA)</dd>

<dd>Ağ öğelerinin güvenilir olarak kimliklerinin doğrulanması için

sertifikaları imzalayan güvenilir üçüncü şahıs. Diğer ağ öğeleri,

sertifikalı bir öğenin kimliğini kanıtlayan bir SM’yi doğrulamak

için imzayı sınayabilir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="modulemagicnumber" id="modulemagicnumber">Sihirli Modül

Numarası</a> (<a name="mmn" id="mmn">SMN</a>)</dt>

<dd>Sihirli Modül Numarası, modüllerin ikil uyumluluğu ile ilgili olarak

Apache kaynak kodunda tanımlanmış bir sabittir. Apache dahili yapıları,

uygulama programlama arayüzünün önemli parçaları ve işlev çağrıları artık

ikil uyumluluğun garanti edilemeyeceği kadar değiştiği zaman SMN

değiştirilir. Bir SMN değişikliğinde ve bazen de sırf yeni bir Apache

sürümü ile çalışmak icabettiğinde tüm üçüncü parti modüllerin en azından

yeniden derlenmesi gerekir.

</dd>

<dt><a name="ssleay" id="ssleay">SSLeay</a></dt>

<dd>Eric A. Young tarafından geliştirilmiş özgün SSL/TLS

gerçeklenim kütüphanesi.

</dd>

<dt><a name="serversideincludes" id="serversideincludes"

>Sunucu Taraflı İçerik Yerleştirme</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Server Side Includes <a name="ssi" id="ssi">(SSI)</a></dd>

<dd>İşlem yönergelerini HTML dosyalara gömme tekniği.<br />

Bakınız: <a href="howto/ssi.html">Sunucu Taraflı İçerik Yerleştirmeye

Giriş</a>

</dd>

<dt><a name="filter" id="filter">Süzgeç</a></dt>

<dd>Sunucu tarafından alınan ve gönderilen veriye uygulanan bir işlem.

Giriş süzgeçleri sunucuya istemci tarafından gönderilen veriyi işlerken

çıkış süzgeçleri sunucu tarafından istemciye gönderilen belgeleri işler.

Örneğin, <code>INCLUDES</code> çıkış süzgeci, belgeleri <glossary

ref="ssi">sunucu taraflı içerik</glossary> için işleme sokar.<br />

Bakınız: <a href="filter.html">Süzgeçler</a>

</dd>

<dt><a name="cipher" id="cipher">Şifre</a></dt>

<dd>Veri şifrelemek için kullanılan bir algoritma veya sistem. DES, IDEA

veya RC4 örnek verilebilir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="ciphertext" id="ciphertext">Şifreli Metin</a></dt>

<dd>Bir <glossary ref="plaintext">Düz Metin</glossary> bir

<glossary ref="cipher">Şifre</glossary>den geçirilince elde edilen

sonuç.<br />Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="fully-qualifieddomain-name"

id="fully-qualifieddomain-name">Tam Alan Adı</a>

<a name="fqdn" id="fqdn">(TAA)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Fully-Qualified Domain-Name (FQDN)</dd>

<dd>Bir IP adresiyle eşleşebilen, bir konak adıyla bir alan adının

birleşiminden oluşan eşsiz bir ağ öğesi ismi. Örneğin,

<code>httpd.apache.org</code> tam alan adında <code>httpd</code> bir konak

adıyken <code>apache.org</code> bir alan adıdır.

</dd>

<dt><a name="tarball" id="tarball">Tar Paketi</a></dt>

<dd><code>tar</code> uygulaması kullanılarak bir araya getirilmiş

dosyalardan oluşan bir paket. Apache dağıtımları sıkıştırılmış tar

arşivleri içinde veya pkzip kullanılarak saklanır.

</dd>

<dt><a name="uniformresourceidentifier" id="uniformresourceidentifier"

>Tektip Özkaynak Betimleyici</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Uniform Resource Identifier

<a name="URI" id="URI">(URI)</a></dd>

<dd>Soyut veya somut bir özkaynağı betimlemek için kullanılan bütünleşik

bir karakter dizisi. Aslen <a href="http://www.ietf.org/rfc/rfc2396.txt"

>RFC 2396</a> tarafından tanımlanmıştır. Genel Ağ’da kullanılan URI’lerden

genellikle <glossary ref="url">URL</glossary>’ler olarak bahsedilir.

</dd>

<dt><a name="uniformresourcelocator" id="uniformresourcelocator"

>Tektip Özkaynak Konumlayıcı</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Uniform Resource Locator <a name="url" id="url">(URL)</a></dd>

<dd>Genel Ağ üzerindeki bir özkaynağın ismi veya adresi. Aslen <glossary

ref="uniformresourceidentifier">Tektip Özkaynak Betimleyici</glossary>

denilen terimin gayrı resmi karşılığıdır. URL’ler <code>http</code> veya

<code>https</code> gibi bir şemayı takip eden bir konak adı ve bir dosya

yolundan oluşurlar. Örneğin, bu sayfanın URL’si

<code>http://httpd.apache.org/docs/&httpd.docs;/glossary.html</code> olurdu.

</dd>

<dt><a name="proxy" id="proxy">Vekil</a></dt>

<dd><em>Asıl sunucu</em> ile istemci arasında aracılık yapan sunucu.

İstemciden aldığı istekleri asıl sunucuya gönderip, ondan aldığı

yanıtları istemciye gönderir. Aynı içeriğe birden fazla istemci talip

olursa vekil sunucu bu istekleri her seferinde asıl sunucudan istemek

yerine kendi deposundan karşılar, böylece yanıt zamanı kısalır.<br />

Bakınız: <a href="mod/mod_proxy.html">mod_proxy</a>

</dd>

<dt><a name="configurationfile" id="configurationfile"

>Yapılandırma Dosyası</a></dt>

<dd>Apache yapılandırmasını denetim altına alan <glossary

ref="directive">yönergeleri</glossary> içeren bir metin dosyası.<br />

Bakınız: <a href="configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a>

</dd>

<dt><a name="configurationdirective"

id="configurationdirective">Yapılandırma Yönergesi</a></dt>

<dd>Bakınız: <glossary ref="directive">Yönerge</glossary></dd>

<dt><a name="directive" id="directive">Yönerge</a></dt>

<dd>Belli Apache davranışlarından bir veya daha fazlasını denetim altına

alan bir yapılandırma komutu. Yönergeler <glossary ref="configurationfile"

>yapılandırma dosyalarına</glossary> yerleştirilir.<br />

Bakınız: <a href="mod/directives.html">Yönerge Dizini</a>

</dd>

<dt><a name="method" id="method">Yöntem</a></dt>

<dd><glossary ref="http">HTTP</glossary> bağlamında, istemci tarafından

istek satırında belirtilen, bir özkaynağa uygulanacak bir eylem. HTTP

bağlamında belirtilebilecek yöntemlere örnek olarak <code>GET</code>,

<code>POST</code> ve <code>PUT</code> verilebilir.

</dd>

<dt><a name="x.509" id="x.509">X.509</a></dt>

<dd>SSL/TLS kimlik doğrulamasında kullanılmak üzere Uluslararası Telekom

Birliği (ITU-T) tarafından önerilmiş bir kimlik doğrulama sertitifası

şeması<br /> Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

</dl>

</section>

</manualpage>