97a9a944b5887e91042b019776c41d5dd74557aferikabele<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>

97a9a944b5887e91042b019776c41d5dd74557aferikabele<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "/style/manualpage.dtd">

97a9a944b5887e91042b019776c41d5dd74557aferikabele<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="/style/manual.tr.xsl"?>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd

3b3b7fc78d1f5bfc2769903375050048ff41ff26nd

ad74a0524a06bfe11b7de9e3b4ce7233ab3bd3f7nd<manualpage metafile="glossary.xml.meta">

0066eddda7203f6345b56f77d146a759298dc635gryzor

7f5b59ccc63c0c0e3e678a168f09ee6a2f51f9d0nd <title>Terim Sözlüğü</title>

f3ec420152ca921e4c1ce77782f51b53f659018dnd

f086b4b402fa9a2fefc7dda85de2a3cc1cd0a654rjung <summary>

3b3b7fc78d1f5bfc2769903375050048ff41ff26nd <p>Bu sözlük, genelinde HTML sayfa sunumuna, özelinde Apache HTTP Sunucusuna

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd özgü ortak terminolojinin bir kısmını içerir. Her kavram ile ilgili daha

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd ayrıntılı bilgi bağlarla sağlanmıştır.</p>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd </summary>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd<section id="definitions"><title>Tanımlar</title>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dl>

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen <dt><a name="algorithm" id="algorithm">Algoritma</a></dt>

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen <dd>Bir sorunu sonlu sayıda adımda çözümlemek için uygulanan kurallar

9a58dc6a2b26ec128b1270cf48810e705f1a90dbsf kümesi veya anlam belirsizliği içermeyen bir formül. Şifreleme için

9a58dc6a2b26ec128b1270cf48810e705f1a90dbsf kullanılan algoritmalara <dfn>şifre</dfn> denir.

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen </dd>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dt><a name="transportlayersecurity" id="transportlayersecurity"

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd >Aktarım Katmanı Güvenliği</a></dt>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dd>İngilizcesi: Transport Layer Security <a name="tls" id="tls">(TLS)</a></dd>

117c1f888a14e73cdd821dc6c23eb0411144a41cnd <dd>TCP/IP ağları üzerinden genel iletişimin kimlik doğrulamalı ve şifreli

117c1f888a14e73cdd821dc6c23eb0411144a41cnd yapılabilmesi için SSL’nin ardılı olarak Genel Ağ Mühendisliği Görev Gücü

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd (IETF) tarafından oluşturulmuş protokol. TLS’nin 1. sürümü ile SSL’in 3.

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd sürümü hemen hemen aynıdır.<br />

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd </dd>

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dt><a name="passphrase" id="passphrase">Anahtar Parolası</a></dt>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dd>Özel anahtar dosyalarını yetkisiz kişilerden koruyan sözcük veya

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd cümle. Genellikle sadece <glossary ref="cipher">şifreler</glossary>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd için kullanılan gizli şifreleme/şifre çözme anahtarını korur.<br />

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd </dd>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dt><a name="apacheextensiontool" id="apacheextensiontool">Apache Eklenti

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd Aracı</a> <a name="apxs" id="apxs">(apxs)</a></dt>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dd>İngilizcesi: APache eXtension Tool - apxs</dd>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dd><glossary ref="module">Modül</glossary> kaynak kodlarının devinen

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd paylaşımlı nesneler (<glossary ref="dso">DSO</glossary>) halinde

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd derlenmesine ve Apache Sunucusu içinde kurulmasına yardım eden bir Perl

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen betiği.<br />Daha ayrıntılı bilgi için <program>apxs</program> kılavuz

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen sayfasına bakınız.

9a58dc6a2b26ec128b1270cf48810e705f1a90dbsf </dd>

9a58dc6a2b26ec128b1270cf48810e705f1a90dbsf

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen <dt><a name="apacheportableruntime"

e55e60efce8a3e2139132c1d6ad9f6f0d2976614nd id="apacheportableruntime">Apache Taşınabilir Arayüzü</a> <a

e487d6c09669296f94a5190cc34586a98e624a00nd name="apr" id="apr">(APR)</a></dt>

e55e60efce8a3e2139132c1d6ad9f6f0d2976614nd <dd>İngilizcesi: Apache Portable Runtime - APR</dd>

17ade6df5ec233536985eb1c130a906c725dd614humbedooh <dd>Sunucu ile işletim sistemi arasındaki temel arayüzleri oluşturan

e487d6c09669296f94a5190cc34586a98e624a00nd kütüphaneler kümesine verilen ad. APR, Apache HTTP Sunucusuna paralel

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd bağımsız bir proje olarak geliştirilmektedir.<br />

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd Bakınız: <a href="http://apr.apache.org/">Apache Taşınabilir Arayüzü

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd Projesi</a>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd </dd>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dt><a name="context" id="context">Bağlam</a></dt>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dd><glossary ref="configurationfile">Yapılandırma dosyaları</glossary>nda

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd sadece belli türdeki <glossary ref="directive">yönerge</glossary>lerin

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd bulunmasına izin verilen bir bölge.<br />

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd Bakınız: <a href="mod/directive-dict.html#Context">Apache Yönergelerini

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd Açıklamak için Kullanılan Terimler</a>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd </dd>

9a58dc6a2b26ec128b1270cf48810e705f1a90dbsf

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen <dt><a name="symmetriccryptophraphy" id="symmetriccryptophraphy"

e55e60efce8a3e2139132c1d6ad9f6f0d2976614nd >Bakışımlı Şifreleme Tekniği</a></dt>

e487d6c09669296f94a5190cc34586a98e624a00nd <dd>Şifreleme ve şifre çözme için tek bir anahtarın kullanıldığı

e55e60efce8a3e2139132c1d6ad9f6f0d2976614nd bir şifreleme tekniği.<br />

17ade6df5ec233536985eb1c130a906c725dd614humbedooh Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

e487d6c09669296f94a5190cc34586a98e624a00nd </dd>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd

c6e6ef7c81b1ac917bb7a994557908225bac491ecovener <dt><a name="header" id="header">Başlık</a></dt>

c6e6ef7c81b1ac917bb7a994557908225bac491ecovener <dd>Bir <glossary ref="http">HTTP</glossary> isteğinin parçası olarak,

c6e6ef7c81b1ac917bb7a994557908225bac491ecovener gönderilen yanıtta asıl içerikten önce yer alan ve içerik hakkında

c6e6ef7c81b1ac917bb7a994557908225bac491ecovener mecazlar içeren veri.

9a58dc6a2b26ec128b1270cf48810e705f1a90dbsf </dd>

c6e6ef7c81b1ac917bb7a994557908225bac491ecovener

c6e6ef7c81b1ac917bb7a994557908225bac491ecovener <dt><a name="connect" id="connect">CONNECT</a></dt>

c6e6ef7c81b1ac917bb7a994557908225bac491ecovener <dd>Ham veri kanallarını HTTP üzerinden yönlendirmek için kullanılan bir HTTP <glossary ref="method">yöntemi</glossary>. SSL protokolü gibi diğer protokolleri sarmalamakta kullanılabilir.

9a58dc6a2b26ec128b1270cf48810e705f1a90dbsf </dd>

c6e6ef7c81b1ac917bb7a994557908225bac491ecovener

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen <dt><a name="dynamicsharedobject" id="dynamicsharedobject">Devingen

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen Paylaşımlı Nesne</a> <a name="dso" id="dso">(DSO)</a></dt>

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen <dd>İngilizcesi: Dynamic Shared Object (DSO)</dd>

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen <dd>İstek halinde yüklenebilen, Apache <program>httpd</program>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd çalıştırılabilir dosyasından ayrı olarak derlenmiş <glossary

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd ref="module">modül</glossary>lerin ortak adı.<br />

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd Bakınız: <a href="dso.html">Devingen Paylaşımlı Nesne Desteği</a>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd </dd>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dt><a name="plaintext" id="plaintext">Düz Metin</a></dt>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dd>Şifrelenmemiş metin.</dd>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dt><a name="regularexpresion" id="regularexpresion">Düzenli İfade</a>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <a name="regex" id="regex">(Regex)</a></dt>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dd>Metin içinde bir şablon tanımlama yolu. Örneğin, “A harfi ile

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd başlayan bütün sözcükler” veya “10 rakamlı telefon numaraları” ya da

fd09dcc9b954fde7abde7955af4ba9a094d34d50rbowen “Baş harfi Z olmayan ve iki virgül içeren cümleler” gibi. Düzenli

e55e60efce8a3e2139132c1d6ad9f6f0d2976614nd ifadeler, Apache’de belli özniteliklere uygun dosya veya özkaynakları

e55e60efce8a3e2139132c1d6ad9f6f0d2976614nd toplamak için esnek bir yol sağlamasından ötürü oldukça yararlıdır.

e487d6c09669296f94a5190cc34586a98e624a00nd Örneğin, “resimler” dizini altındaki dosyalardan .gif ve .jpg uzantılı

e55e60efce8a3e2139132c1d6ad9f6f0d2976614nd olanları toplamak için “<code>/resimler/.*(jpg|gif)$</code>” düzenli

17ade6df5ec233536985eb1c130a906c725dd614humbedooh ifadesi yazılabilir. Apache, <a href="http://www.pcre.org/">PCRE</a>

e487d6c09669296f94a5190cc34586a98e624a00nd kütüphanesi ile sağlanan Perl uyumlu düzenli ifadeleri kullanır.

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd </dd>

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <dt><a name="accesscontrol" id="accesscontrol">Erişim Denetimi</a></dt>

3b3b7fc78d1f5bfc2769903375050048ff41ff26nd <!-- Access Control -->

ad74a0524a06bfe11b7de9e3b4ce7233ab3bd3f7nd <dd>Ağ bölgelerine erişimin kısıtlanması. Apache bağlamında normal

0066eddda7203f6345b56f77d146a759298dc635gryzor olarak belli <em>URL</em>’lere erişimi kısıtlamak şeklinde

7f5b59ccc63c0c0e3e678a168f09ee6a2f51f9d0nd uygulanır.<br /> Bakınız: <a href="howto/auth.html">Kimlik Doğrulama,

f3ec420152ca921e4c1ce77782f51b53f659018dnd Yetkilendirme ve Erişim Denetimi</a>

f086b4b402fa9a2fefc7dda85de2a3cc1cd0a654rjung </dd>

3b3b7fc78d1f5bfc2769903375050048ff41ff26nd

5effc8b39fae5cd169d17f342bfc265705840014rbowen <dt><a name="handler" id="handler">Eylemci</a></dt>

d29d9ab4614ff992b0e8de6e2b88d52b6f1f153erbowen <dd>Bir dosya istendiğinde uygulanacak eylemi Apache içinde gerçekleştiren

2c9e74eac9f72c14535dd65a520e4de2e664d9cdhumbedooh nesne. Genellikle dosyalar, dosya türüne bağlı dolaylı eylemcilere

d29d9ab4614ff992b0e8de6e2b88d52b6f1f153erbowen sahiptir. Normalde tüm dosyalar sunucu tarafından sıradan birer dosya

d29d9ab4614ff992b0e8de6e2b88d52b6f1f153erbowen olarak işleme sokulduğu halde bazı belli dosyalar diğerlerinden ayrı

d29d9ab4614ff992b0e8de6e2b88d52b6f1f153erbowen ele alınır. Örneğin, <code>cgi-script</code> eylemcisi dosyaları

b686b6a420bde7f78c416b90be11db94cb789979nd <glossary ref="cgi">CGI</glossary>’ler tarafından işlenebilir hale

getirmek üzere işleme sokar.<br />

Bakınız: <a href="handler.html">Apache Eylemcilerinin Kullanımı</a>

</dd>

<dt><a name="publickey" id="publickey">Genel Anahtar</a></dt>

<dd><glossary ref="publickeycryptography">Genel Anahtarlı

Şifreleme Tekniği</glossary>nde, sahibinin yaptığı imzaları çözmeye ve

sahibine gönderilen iletileri şifrelemeye yarayan genel erişime açık

anahtar.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="publickeycryptography" id="publickeycryptography"

>Genel Anahtarlı Şifreleme Tekniği</a></dt>

<dd>Şifreleme ve şifre çözme için iki ayrı anahtarın kullanıldığı

bakışımsız şifreleme sistemlerinin konusu veya uygulaması. Bu amaçla

kullanılan anahtarlar bir anahtar çiftinden oluşur. Genel Anahtarlı

Şifrelemeye Bakışımsız Şifreleme de denir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="privatekey" id="privatekey">Gizli Anahtar</a></dt>

<dd><glossary ref="publickeycryptography">Genel Anahtarlı

Şifreleme Tekniği</glossary>nde, giden iletileri imzalamak ve gelen

iletilerin şifrelerini çözmek amacıyla kullanılan gizli anahtar.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="https" id="https">Güvenli Hiper Metin Aktarım Protokolü

(HTTPS)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: The HyperText Transfer Protocol (Secure), (HTTPS)</dd>

<dd>Güvenli Hiper Metin Aktarım Protokolü, Genel Ağ’da kullanılan standart

şifreli iletişim mekanizmasıdır. Aslında HTTP protokolünün <glossary

ref="ssl">SSL</glossary> üzerinden gerçekleştirilmesinden başka bir

şey değildir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="securesocketslayer" id="securesocketslayer"

>Güvenli Soket Katmanı</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Secure Sockets Layer <a name="ssl" id="ssl">(SSL)</a></dd>

<dd>TCP/IP ağları üzerinden genel iletişimin kimlik doğrulamalı ve şifreli

yapılabilmesi için Netscape Communications Corporation tarafından

oluşturulmuş bir protokol. Günümüzde en çok <em>HTTPS</em>, yani SSL

üzerinden Hiper Metin Aktarım Protokolü şeklinde kullanılmaktadır.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="hypertexttransferprotocol"

id="hypertexttransferprotocol">Hiper Metin Aktarım Protokolü</a>

<a name="http" id="hhtp">(HTTP)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: HyperText Transfer Protocol (HTTP)</dd>

<dd>Genel Ağ’da kullanılan standart aktarım protokollerinden biri.

Apache, <a href="http://ietf.org/rfc/rfc2616.txt">RFC 2616</a> ile

tanımlanmış protokolün HTTP/1.1 olarak bilinen 1.1 sürümünü gerçekler.

</dd>

<dt><a name="htaccess" id="htaccess">.htaccess</a></dt>

<dd>Belge dosyaları ağacı içine yerleştirilen bir <glossary

ref="configurationfile">yapılandırma dosyası</glossary> olup yerleştiği

dizine ve o dizinin alt dizinlerine yapılandırma yönergeleri

uygulanmasını sağlar. İsmine rağmen böyle bir dosyanın içerebileceği

yönergeler erişim denetleme yönergeleri ile sınırlı değildir; hemen

her tür yönergeyi içerebilir.<br />

Bakınız: <a href="configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a>

</dd>

<dt><a name="httpd.conf" id="httpd.conf">httpd.conf</a></dt>

<dd>Ana Apache <glossary ref="configurationfile">yapılandırma

dosyası</glossary>. Dosya sistemindeki öntanımlı yeri

<code>/usr/local/apache2/conf/httpd.conf</code> olup derleme

sırasındaki yapılandırmayla veya çalışma anındaki yapılandırmayla

başka bir yer belirtilebilir.<br />

Bakınız: <a href="configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a>

</dd>

<dt><a name="export-crippled" id="export-crippled">İhracat Engelli</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Export-Crippled</dd>

<dd>Amerika Birleşik Devletlerinin İhracat Yönetim Düzenlemelerine (EAR)

uymak için şifreleme yoluyla sakatlanmış yazılım. İhracat engelli olması

için şifrelenmiş yazılımları birer şifreli metin haline getiren şifre

anahtarları küçük boyutlu olduğundan şifreleme zor

kullanılarak kırılabilir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="messagedigest" id="messagedigest">İleti Özeti</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Message Digest</dd>

<dd>Aktarım sırasında içeriğinin değişme olasılığı bulunan bir iletinin

içeriğini doğrulamak için kullanılan bir <glossary

ref="hash">özet</glossary>.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="reverseproxy" id="reverseproxy">Karşı Vekil</a></dt>

<dd>İstemciye kendini <em>asıl sunucu</em> imiş gibi gösteren bir

<glossary ref="proxy">vekil</glossary> sunucu. Güvenlik, yük dengelemesi

gibi sebeplerle asıl sunucuyu istemcilerden gizlemek için yararlıdır.

</dd>

<dt><a name="authentication" id="authentication">Kimlik Doğrulama</a></dt>

<dd>Sunucu, istemci veya kullanıcı gibi bir ağ öğesinin kimliğinin

olumlanması.<br />Bakınız: <a href="howto/auth.html">Kimlik Doğrulama,

Yetkilendirme ve Erişim Denetimi</a>

</dd>

<dt><a name="mime-type" id="mime-type">MIME türü</a></dt>

<dd>Aktarılan belgenin çeşidini betimlemenin bir yolu. MIME, Türkçe’ye

‘Çok Amaçlı Genel Ağ Posta Eklentileri’ olarak çevrilebilecek olan

"Multipurpose Internet Mail Extensions" sözcüklerinden türetilmiş bir

kısaltmadır. MIME türleri bir bölü çizgisi ile ayrılmış bir ana ve bir

alt belge türünün birleşiminden oluşur. <code>text/html</code>,

<code>image/gif</code> ve <code>application/octet-stream</code> örnek

olarak verilebilir. HTTP protokolünde MIME türleri

<code>Content-Type</code> <glossary ref="header">başlığında</glossary>

aktarılır.<br />Bakınız: <a href="mod/mod_mime.html">mod_mime</a>

</dd>

<dt><a name="module" id="module">Modül</a></dt>

<dd>Bir programın bağımsız parçalarından her biri. Apache işlevselliğinin

çoğu yapılandırmaya dahil edilip edilmeyeceğine kullanıcı tarafından

karar verilebilen modüllerden oluşur. Apache <program>httpd</program>

çalıştırılabiliri içinde derlenmiş modüllere <dfn>durağan modüller</dfn>

adı verilirken ayrı bir yerde saklanan ve çalışma anında isteğe bağlı

olarak yüklenebilen modüllere <dfn>devingen modüller</dfn> veya

<glossary ref="dso">DSO</glossary>’lar denir. Yapılandırmaya öntanımlı

olarak dahil edilen modüllere <dfn>temel modüller</dfn> denir. Apache

için kullanılabilecek modüllerin çoğu Apache HTTP Sunucusunun

<glossary ref="tarball">tar paketi</glossary> içinde dağıtılmaz; bunlara

<dfn>üçüncü parti modüller</dfn> denir.<br />

Bakınız: <a href="mod/">Modül Dizini</a>

</dd>

<dt><a name="openssl" id="openssl">OpenSSL</a></dt>

<dd>SSL/TLS için açık kaynak kodlu araç kiti.<br />Daha ayrıntılı bilgi

için <a href="http://www.openssl.org/">http://www.openssl.org/</a>

adresine bakınız.

</dd>

<dt><a name="commongatewayinterface" id="commongatewayinterface"

>Ortak Ağgeçidi Arayüzü</a> <a name="cgi" id="cgi">(CGI)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Common Gateway Interface (CGI)</dd>

<dd>Bir HTTP sunucusunun bir harici programa hizmet istekleri yapmasını

mümkün kılan, sunucu ile bir harici program arasındaki bir arayüz

standardı. Özgün arayüz <a

href="http://hoohoo.ncsa.uiuc.edu/cgi/overview.html">NCSA</a> tarafından

tanımlanmış olmakla birlikte ayrıca bir <a

href="http://www.ietf.org/rfc/rfc3875">CGI RFC’si</a> de vardır.<br />

Bakınız: <a href="howto/cgi.html">CGI ile Devingen İçerik</a>

</dd>

<dt><a name="environmentvariable" id="environmentvariable"

>Ortam Değişkeni</a> <a name="env-variable" id="env-variable"

>(ortam-değişkeni)</a></dt>

<dd>İşletim sistemi kabuğu tarafından yönetilen ve programlar arasında

bilgi alışverişi amacıyla kullanılan isimli değişkenler. Ayrıca,

Apache de ortam değişkenleri olarak tanımlanabilecek dahili değişkenler

içerir fakat bunlar kabuk ortamında değil dahili Apache yapıları içinde

saklanır.<br />

Bakınız: <a href="env.html">Apache Ortam Değişkenleri</a>

</dd>

<dt><a name="session" id="session">Oturum</a></dt>

<dd>Bir iletişimin bağlamsal bilgileri.</dd>

<dt><a name="hash" id="hash">Özet</a></dt>

<dd>Uzunluğu değişebilen bir dizgenin belli bir durumuna ilişkin sabit

uzunlukta bir dizge üretmek için kullanılan geri dönüşümsüz bir

algoritma. Algoritmaya girdi olan farklı uzunluktaki dizgeler (özet

işlevine bağlı olarak) aynı uzunlukta farklı özetler üretir.

</dd>

<dt><a name="virtualhosting" id="virtualhosting">Sanal Konaklık</a></dt>

<dd>Tek bir Apache sunucusundan çok sayıda site sunulması. <em>IP tabanlı

sanal konaklık</em>ta siteler birbirlerinden IP adreslerine göre

ayrılırken, <em>isim tabanlı sanal konaklık</em>ta siteler aynı IP

adresinden kendi isimleriyle sunulabilirler.<br />

Bakınız: <a href="vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a>

</dd>

<dt><a name="digitalsignature" id="digitalsignature">Sayısal İmza</a></dt>

<dd>Bir sertifikayı veya bir dosyayı doğrulamakta kullanılan şifreli bir

metin. Bir imza <glossary ref="certificationauthority">Sertifika

Makamı</glossary> tarafından bir <em>sertifikaya</em> gömülü olan

<em>genel anahtardan</em> bir özet üretilerek oluşturulur. İmza şifresi

sadece <em>sertifika</em> sahibi ağ öğesinin kimliğini doğrulayacak

SM’nin genel anahtarı kullanılarak çözülebilir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="certificate" id="certificate">Sertifika</a></dt>

<dd>Sunucu, istemci gibi ağ öğelerinin kimliğini kanıtlamakta kullanılan

bir veri kaydı. Bir sertifika, sertifika sahibi (buna sertifikanın

konusu da denir), sertifikayı imzalayan <glossary

ref="certificationauthority">Sertifika Makamı</glossary> (SM) (buna

sertifika yayıncısı da denir), sertifika sahibinin <glossary

ref="publickey">genel anahtarı</glossary> ve SM tarafından üretilen imza

gibi parçalardan oluşan X.509 bilgisi içerir. Ağ öğeleri bu imzaları SM

sertifikalarını kullanarak doğrular.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="certificatsigningrequest" id="certificatsigningrequest"

>Sertifika İmzalama İsteği</a> <a name="csr" id="csr">(Sİİ)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Certificate Signing Request (CSR)</dd>

<dd>İmzasız bir sertifikayı <glossary ref="certificationauthority"

>Sertifika Makamı</glossary>na kendi SM <em>Sertifika</em>sının

<glossary ref="privatekey">özel anahtar</glossary>ı ile imzalaması

için yapılan istek. Sİİ imzalanınca bir gerçek sertifika haline

gelir.<br />Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="certificationauthority" id="certificationauthority"

>Sertifika Makamı</a> <a name="ca" id="ca">(SM)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Certification Authority (CA)</dd>

<dd>Ağ öğelerinin güvenilir olarak kimliklerinin doğrulanması için

sertifikaları imzalayan güvenilir üçüncü şahıs. Diğer ağ öğeleri,

sertifikalı bir öğenin kimliğini kanıtlayan bir SM’yi doğrulamak

için imzayı sınayabilir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="modulemagicnumber" id="modulemagicnumber">Sihirli Modül

Numarası</a> (<a name="mmn" id="mmn">SMN</a>)</dt>

<dd>Sihirli Modül Numarası, modüllerin ikil uyumluluğu ile ilgili olarak

Apache kaynak kodunda tanımlanmış bir sabittir. Apache dahili yapıları,

uygulama programlama arayüzünün önemli parçaları ve işlev çağrıları artık

ikil uyumluluğun garanti edilemeyeceği kadar değiştiği zaman SMN

değiştirilir. Bir SMN değişikliğinde ve bazen de sırf yeni bir Apache

sürümü ile çalışmak icabettiğinde tüm üçüncü parti modüllerin en azından

yeniden derlenmesi gerekir.

</dd>

<dt><a name="ssleay" id="ssleay">SSLeay</a></dt>

<dd>Eric A. Young tarafından geliştirilmiş özgün SSL/TLS

gerçeklenim kütüphanesi.

</dd>

<dt><a name="serversideincludes" id="serversideincludes"

>Sunucu Taraflı İçerik Yerleştirme</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Server Side Includes <a name="ssi" id="ssi">(SSI)</a></dd>

<dd>İşlem yönergelerini HTML dosyalara gömme tekniği.<br />

Bakınız: <a href="howto/ssi.html">Sunucu Taraflı İçerik Yerleştirmeye

Giriş</a>

</dd>

<dt><a name="filter" id="filter">Süzgeç</a></dt>

<dd>Sunucu tarafından alınan ve gönderilen veriye uygulanan bir işlem.

Giriş süzgeçleri sunucuya istemci tarafından gönderilen veriyi işlerken

çıkış süzgeçleri sunucu tarafından istemciye gönderilen belgeleri işler.

Örneğin, <code>INCLUDES</code> çıkış süzgeci, belgeleri <glossary

ref="ssi">sunucu taraflı içerik</glossary> için işleme sokar.<br />

Bakınız: <a href="filter.html">Süzgeçler</a>

</dd>

<dt><a name="cipher" id="cipher">Şifre</a></dt>

<dd>Veri şifrelemek için kullanılan bir algoritma veya sistem. DES, IDEA

veya RC4 örnek verilebilir.<br />

Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="ciphertext" id="ciphertext">Şifreli Metin</a></dt>

<dd>Bir <glossary ref="plaintext">Düz Metin</glossary> bir

<glossary ref="cipher">Şifre</glossary>den geçirilince elde edilen

sonuç.<br />Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

<dt><a name="fully-qualifieddomain-name"

id="fully-qualifieddomain-name">Tam Alan Adı</a>

<a name="fqdn" id="fqdn">(TAA)</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Fully-Qualified Domain-Name (FQDN)</dd>

<dd>Bir IP adresiyle eşleşebilen, bir konak adıyla bir alan adının

birleşiminden oluşan eşsiz bir ağ öğesi ismi. Örneğin,

<code>httpd.apache.org</code> tam alan adında <code>httpd</code> bir konak

adıyken <code>apache.org</code> bir alan adıdır.

</dd>

<dt><a name="tarball" id="tarball">Tar Paketi</a></dt>

<dd><code>tar</code> uygulaması kullanılarak bir araya getirilmiş

dosyalardan oluşan bir paket. Apache dağıtımları sıkıştırılmış tar

arşivleri içinde veya pkzip kullanılarak saklanır.

</dd>

<dt><a name="uniformresourceidentifier" id="uniformresourceidentifier"

>Tektip Özkaynak Betimleyici</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Uniform Resource Identifier

<a name="URI" id="URI">(URI)</a></dd>

<dd>Soyut veya somut bir özkaynağı betimlemek için kullanılan bütünleşik

bir karakter dizisi. Aslen <a href="http://www.ietf.org/rfc/rfc2396.txt"

>RFC 2396</a> tarafından tanımlanmıştır. Genel Ağ’da kullanılan URI’lerden

genellikle <glossary ref="url">URL</glossary>’ler olarak bahsedilir.

</dd>

<dt><a name="uniformresourcelocator" id="uniformresourcelocator"

>Tektip Özkaynak Konumlayıcı</a></dt>

<dd>İngilizcesi: Uniform Resource Locator <a name="url" id="url">(URL)</a></dd>

<dd>Genel Ağ üzerindeki bir özkaynağın ismi veya adresi. Aslen <glossary

ref="uniformresourceidentifier">Tektip Özkaynak Betimleyici</glossary>

denilen terimin gayrı resmi karşılığıdır. URL’ler <code>http</code> veya

<code>https</code> gibi bir şemayı takip eden bir konak adı ve bir dosya

yolundan oluşurlar. Örneğin, bu sayfanın URL’si

<code>http://httpd.apache.org/docs/&httpd.docs;/glossary.html</code> olurdu.

</dd>

<dt><a name="proxy" id="proxy">Vekil</a></dt>

<dd><em>Asıl sunucu</em> ile istemci arasında aracılık yapan sunucu.

İstemciden aldığı istekleri asıl sunucuya gönderip, ondan aldığı

yanıtları istemciye gönderir. Aynı içeriğe birden fazla istemci talip

olursa vekil sunucu bu istekleri her seferinde asıl sunucudan istemek

yerine kendi deposundan karşılar, böylece yanıt zamanı kısalır.<br />

Bakınız: <a href="mod/mod_proxy.html">mod_proxy</a>

</dd>

<dt><a name="configurationfile" id="configurationfile"

>Yapılandırma Dosyası</a></dt>

<dd>Apache yapılandırmasını denetim altına alan <glossary

ref="directive">yönergeleri</glossary> içeren bir metin dosyası.<br />

Bakınız: <a href="configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a>

</dd>

<dt><a name="configurationdirective"

id="configurationdirective">Yapılandırma Yönergesi</a></dt>

<dd>Bakınız: <glossary ref="directive">Yönerge</glossary></dd>

<dt><a name="directive" id="directive">Yönerge</a></dt>

<dd>Belli Apache davranışlarından bir veya daha fazlasını denetim altına

alan bir yapılandırma komutu. Yönergeler <glossary ref="configurationfile"

>yapılandırma dosyalarına</glossary> yerleştirilir.<br />

Bakınız: <a href="mod/directives.html">Yönerge Dizini</a>

</dd>

<dt><a name="method" id="method">Yöntem</a></dt>

<dd><glossary ref="http">HTTP</glossary> bağlamında, istemci tarafından

istek satırında belirtilen, bir özkaynağa uygulanacak bir eylem. HTTP

bağlamında belirtilebilecek yöntemlere örnek olarak <code>GET</code>,

<code>POST</code> ve <code>PUT</code> verilebilir.

</dd>

<dt><a name="x.509" id="x.509">X.509</a></dt>

<dd>SSL/TLS kimlik doğrulamasında kullanılmak üzere Uluslararası Telekom

Birliği (ITU-T) tarafından önerilmiş bir kimlik doğrulama sertitifası

şeması<br /> Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>

</dd>

</dl>

</section>

</manualpage>