<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>

<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "/style/manualpage.dtd">

<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="/style/manual.tr.xsl"?>

<manualpage metafile="filter.xml.meta">

<title>Süzgeçler</title>

<summary>

<p>Bu belge, Apache’de süzgeç kullanımı hakkındadır.</p>

</summary>

<section id="intro"> <title>Apache 2’de Süzme İşlemi</title>

<related>

<modulelist>

<module>mod_filter</module>

<module>mod_deflate</module>

<module>mod_ext_filter</module>

<module>mod_include</module>

<module>mod_charset_lite</module>

</modulelist>

<directivelist>

<directive module="mod_filter">FilterChain</directive>

<directive module="mod_filter">FilterDeclare</directive>

<directive module="mod_filter">FilterProtocol</directive>

<directive module="mod_filter">FilterProvider</directive>

<directive module="mod_mime">AddInputFilter</directive>

<directive module="mod_mime">AddOutputFilter</directive>

<directive module="mod_mime">RemoveInputFilter</directive>

<directive module="mod_mime">RemoveOutputFilter</directive>

<directive module="mod_ext_filter">ExtFilterDefine</directive>

<directive module="mod_ext_filter">ExtFilterOptions</directive>

<directive module="core">SetInputFilter</directive>

<directive module="core">SetOutputFilter</directive>

</directivelist>

</related>

<p>Apache 2.0 ve sonrasında mevcut olan Süzgeç Zinciri, uygulamaların

nereden geldiğine bakmaksızın gelen ve giden verileri oldukça esnek ve

yapılandırılabilir tarzda işlemesini mümkün kılar. Böylece, gelen veriyi

bir takım ön işlemlerden geçirebilir, giden veriyi de son bir defa bazı

işlemlere sokabiliriz. Bu işlem temel olarak geleneksel istek işleme

aşamalarından bağımsızdır.</p>

<p class="figure">

<img src="images/filter_arch.tr.png" width="569" height="392"

alt="Süzgeçler, İstek işleme eksenine dik bir veri eksenine peş peşe

yerleştirilebilir." />

</p>

<p>Standard Apache dağıtımıyla gelen süzgeç uygulamalarından bazıları:</p>

<ul>

<li><module>mod_include</module>, sunucu taraflı içerik yerleştirmeyi

gerçekler.</li>

<li><module>mod_ssl</module>, SSL şifrelemesini gerçekler (https).</li>

<li><module>mod_deflate</module>, veri sıkıştırma/açma işlemlerini

çalışma anında gerçekleştirir.</li>

<li><module>mod_charset_lite</module>, karakter kümeleri arasında

dönüşümü gerçekleştirir.</li>

<li><module>mod_ext_filter</module>, harici bir yazılımı bir süzgeç

olarak çalıştırır.</li>

</ul>

<p>Apache, bunlardan başka, bayt dizilerinin elde edilmesi ve içeriğin

bölünmesi gibi işlemleri gerçekleştirmek için bir takım dahili süzgeçler

de kullanabilir.</p>

<p>Üçüncü parti süzgeç modülleri tarafından gerçeklenmiş çok geniş bir

uygulama alanı mevcuttur; <a href="http://modules.apache.org/"

>modules.apache.org</a> ve benzerlerinden temin edilebilecek bu tür

modüllerden bazılarının uygulama alanları:</p>

<ul>

<li>HTML ve XML belgelerin işlenmesi ve yazılması</li>

<li>XSLT dönüşümleri ve XInclude’lar</li>

<li>XML İsim-alanı desteği</li>

<li>HTML Formlarının çözümlenmesi ve sunucuya dosya yükleme</li>

<li>Resim işleme</li>

<li>PHP betikleri gibi zararlı olabilecek uygulamalardan korunma</li>

<li>Metin düzenleme ve arama işlemleri</li>

</ul>

</section>

<section id="smart"><title>Akıllı Süzme</title>

<p class="figure">

<img src="images/mod_filter_new.tr.png" width="423" height="331"

alt="Farklı süzgeç üreticilerinin uygulamaları istek işlemenin durumuna

bağlı olarak akıllıca uygulanabilir."/>

</p>

<p><module>mod_filter</module>, Apache 2.1 ve sonrasında mevcut olup,

süzgeç zincirinin çalışma anında devingen olarak yapılandırılabilmesini

mümkün kılar. Böylece, örneğin, bir vekili, özgün sunucunun ne

göndereceğini bilmeden HTML’yi bir HTML süzgeciyle yazmaya ve JPEG

resimleri tamamen farklı bir süzgeçten geçirmeye ayarlayabilirsiniz. Bu,

asıl içeriğe bağlı olarak çalışma anında içeriği farklı içerik

sağlayıcılara dağıtan bir süzgeç düzeneği kullanılarak çalışır. Bir

süzgeç, doğrudan zincire yerleştirilip koşulsuz olarak

çalıştırılabileceği gibi bir içerik sağlayıcı gibi kullanılarak zincire

devingen olarak yerleştirilebilir. Örneğin:</p>

<ul>

<li>Bir HTML işleme süzgeci sadece içerik text/html veya

application/xhtml+xml olduğu takdirde çalışır.</li>

<li>Bir sıkıştırma süzgeci sadece girdi sıkıştırılabilir nitelikteyse ve

sıkıştırılmamışsa çalışır.</li>

<li>Bir karakter kümesi dönüşüm süzgeci, bir metin belgesi istenen

karakter kümesine sahip değilse zincire yerleştirilir.</li>

</ul>

</section>

<section id="using"><title>Süzgeçlerin Kullanımı</title>

<p>Süzgeçler iki şekilde kullanılır: Basit ve Devingen.

Genelde ikisinden biri kullanılır; karışık kullanılırsa istenmeyen

sonuçlara yol açabilir (ise de, basit girdi süzme ile çıktı süzme işlemi

basit olsun olmasın karışık kullanılabilir).</p>

<p>Basit yol, girdi süzgeçlerini yapılandırmanın tek yoludur ve bir

durağan süzgeç zincirinin gerektiği yerlerde çıktı süzgeçleri için

yeterlidir. İlgili yönergeler:

<directive module="core">SetInputFilter</directive>,

<directive module="core">SetOutputFilter</directive>,

<directive module="mod_mime">AddInputFilter</directive>,

<directive module="mod_mime">AddOutputFilter</directive>,

<directive module="mod_mime">RemoveInputFilter</directive> ve

<directive module="mod_mime">RemoveOutputFilter</directive>.</p>

<p>Devingen yol, <module>mod_filter</module> belgesinde açıklandığı gibi,

çıktı süzgeçlerinin hem durağan hem de esnek ve devingen olarak

yapılandırılabilmesini mümkün kılar. İlgili yönergeler:

<directive module="mod_filter">FilterChain</directive>,

<directive module="mod_filter">FilterDeclare</directive> ve

<directive module="mod_filter">FilterProvider</directive>.</p>

<p><directive module="core">AddOutputFilterByType</directive> yönergesi

hala desteklenmekteyse de sorun çıkarabilmesi sebebiyle kullanımı artık

önerilmemektedir. Onun yerine devingen yapılandırma kullanınız.</p>

</section>

</manualpage>