<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?>

<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "/style/manualpage.dtd">

<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="/style/manual.tr.xsl"?>

<manualpage metafile="configuring.xml.meta">

<title>Yapılandırma Dosyaları</title>

<summary>

<p>Bu belgede Apache HTTP Sunucusunu yapılandırmakta kullanılan dosyalar

açıklanmıştır.</p>

</summary>

<section id="main">

<title>Ana Yapılandırma Dosyaları</title>

<related>

<modulelist>

<module>mod_mime</module>

</modulelist>

<directivelist>

<directive module="core" type="section">IfDefine</directive>

<directive module="core">Include</directive>

<directive module="mod_mime">TypesConfig</directive>

</directivelist>

</related>

<p>Apache HTTP Sunucusu düz metin yapılandırma dosyalarına <a

href="mod/directives.html">yönergeler</a> yerleştirilerek yapılandırılır.

Ana yapılandırma dosyasının ismi normalde <code>httpd.conf</code>’tur.

Bu dosyanın yeri derleme sırasında belirlenir, ancak çalıştırma

sırasında <code>-f</code> komut satırı seçeneği ile başka bir yer

belirtilebilir. Ayrıca, <directive module="core">Include</directive>

yönergesi kullanılarak başka yapılandırma dosyaları da eklenebilir

ve bu dosyaların isimleri belirtilirken dosya ismi şablonları

kullanılabilir. Bu dosyaların içine de ana yapılandırma dosyasında

olduğu gibi her türlü yönerge yerleştirilebilir. Ana yapılandırma

dosyalarındaki değişiklikler httpd tarafından sadece başlatma veya

yeniden başlatma sırasında etkin kılınır.</p>

<p>Sunucu ayrıca MIME belge türlerini içeren bir dosya daha okur;

dosya ismi öntanımlı olarak <code>mime.types</code> olup <directive

module="mod_mime">TypesConfig</directive> yönergesi ile başka bir dosya

belirtilebilir.</p>

</section>

<section id="syntax">

<title>Yapılandırma Dosyalarının Sözdizimi</title>

<p>httpd yapılandırma dosyalarının her satırında sadece bir yönerge

bulunur ve bir yönergenin birden fazla satıra yayılması daha iyi

olacaksa satır katlanabilir; devamı bir alt satırda olan her satırın

son karakteri “\” (tersbölü) olmalı, satırsonu karakteri ile bu tersbölü

karakteri arasında başka karakter bulunmamalıdır.</p>

<p>Yapılandırma dosyalarındaki yönergelerin isimleri harf büyüklüğüne

duyarlı olduğu halde argümanları genellikle harf büyüklüğüne duyarlı

değildir. Diyez (“#”) karakteri ile başlayan satırlar açıklama olarak

ele alınır ve yok sayılırlar. Yapılandırma yönergesi içeren satırların

ardına açıklama yerleştirilemez. Yönerge isminden önce yer alan boşluklar

ve boş satırlar yok sayılır; bu özellik, okunabilirliği sağlamak için

yönergelerin girintilenebilmesi olanağını verir.</p>

<p><directive module="core">Define</directive> ile veya kabuğun ortam

değişkenleri ile tanımlanmış değişkenlerin değerleri, yapılandırma

dosyasının satırlarında <code>${VAR}</code> sözdizimi ile kullanılabilir.

"VAR" geçerli bir değişkenin adı olduğu takdirde, bu değişkenin değeri

yapılandırma dosyasının bu noktasında yerine konacak ve orada zaten

değişken yerine değeri varmış gibi işlem kaldığı yerden devam edecektir.

<directive module="core">Define</directive> ile tanımlanmış değişkenler

kabuğun ortam değişkenlerinden önceliklidir. "VAR" diye bir değişken yoksa

<code>${VAR}</code> içindeki karakterler değişmeden kalır ve günlüğe bir

uyarı çıktılanır. <directive module="mod_rewrite">RewriteMap</directive>

sözdizimi ile olası bir karışıklığı önlemek için, değişken isimleri iki

nokta imini (":") içeremez.</p>

<p>Kabuğun ortam değişkenlerinin, sadece, sunucu başlatılmadan önce

tanımlanmış değerleri kullanılabilir. Yapılandırma dosyasının kendisinde

tanımlanmış ortam değişkenleri (örneğin,

<directive module="mod_env">SetEnv</directive> ile), yapılandırma

dosyasındaki işlemlerde çok daha sonra yer alır.</p>

<p>Yapılandırma dosyasındaki bir satırın uzunluğu, değişken ikamesi

yapıldıkta, devam satırları eklenditen sonra en fazla 16MiB olabilir. <a

href="configuring.xml#htaccess">.htaccess dosyalarında</a> azami uzunluk

8190 karakterdir.</p>

<p>Sunucuyu başlatmadan önce <code>apachectl configtest</code> ile veya

<code>-t</code> komut satırı seçeneği ile yapılandırma dosyalarınızı

sözdizimi hatalarına karşı sınayabilirsiniz.</p>

<p>Eşleşmeyen <directive module="core" type="section">IfDefine</directive>

ve <directive module="core" type="section">IfModule</directive> bölümleri

kaldırılmış, tüm açıklamalar, çözümlenmiş ortam değişkenleri ve içerilmiş

tüm dosyalar dahil yapılandırmanın bir dökümünü almak için

<module>mod_info</module>'nun <code>-DDUMP_CONFIG</code> seçeneğini

kullanabilirsiniz.</p>

</section>

<section id="modules">

<title>Modüller</title>

<related>

<modulelist>

<module>mod_so</module>

</modulelist>

<directivelist>

<directive module="core" type="section">IfModule</directive>

<directive module="mod_so">LoadModule</directive>

</directivelist>

</related>

<p>httpd modüler yapıda bir sunucudur. Bu, çekirdek sunucunun sadece en

temel işlevselliği içermesi demektir. Ek özellikler, httpd’ye <a

href="mod/">modüller</a> halinde yüklenebilir. Öntanımlı olarak, derleme

sırasında sunucunun <a href="mod/module-dict.html#Status">temel</a> bir

modül kümesi içermesi sağlanır. Eğer sunucu <a href="dso.html">devingen

yüklenen</a> modülleri kullanmak üzere yapılandırılarak derlenirse modüller

ayrı olarak derlenip gerektiği zaman <directive module="mod_so">

LoadModule</directive> yönergesi kullanılarak yüklenebilir. Aksi takdirde,

ek modülleri yükleyebilmek veya kaldırabilmek için httpd’nin yeniden

derlenmesi gerekir. Yapılandırma yönergeleri belli bir modülün varlığına

dayalı olarak bir <directive module="core" type="section">IfModule</directive>

bloku içine alınmak suretiyle sunucuya koşullu olarak eklenebilir. Ancak,

<directive module="core" type="section">IfModule</directive> yönergeleri

gerekli değildir, önemli bir modülün yokluğu gibi durumlarda

maskelenebilir.</p>

<p>Sunucunun içinde derlenmiş modüllerin listesini görmek için

<code>-l</code> komut satırı seçeneğini kullanabilirsiniz. Ayrıca,

<code>-M</code> komut satırı seçeneği ile hangi modüllerin devingen olarak

yüklendiğini görebilirsiniz.</p>

</section>

<section id="scope">

<title>Yönergelerin Etki Alanı</title>

<related>

<directivelist>

<directive module="core" type="section">Directory</directive>

<directive module="core" type="section">DirectoryMatch</directive>

<directive module="core" type="section">Files</directive>

<directive module="core" type="section">FilesMatch</directive>

<directive module="core" type="section">Location</directive>

<directive module="core" type="section">LocationMatch</directive>

<directive module="core" type="section">VirtualHost</directive>

</directivelist>

</related>

<p>Ana yapılandırma dosyasına yerleştirilen yönergeler sunucunun tamamına

uygulanır. Yapılandırmanızı sunucunun belli bir parçası için değiştirmek

isterseniz yönergelerinizi <directive module="core"

type="section">Directory</directive>, <directive module="core"

type="section">DirectoryMatch</directive>, <directive module="core"

type="section">Files</directive>, <directive module="core"

type="section">FilesMatch</directive>, <directive module="core"

type="section">Location</directive> ve <directive module="core"

type="section">LocationMatch</directive> bölümleri içine yerleştirerek etki

alanlarını değiştirebilirsiniz. Bu bölümler yönergelerin etkilediği

alanları dosya sistemininin belli yerleri veya belli URL’lerle sınırlar.

Yerine göre daha hassas ayarlamalar yapmak için bu bölgeler iç içe de

kullanılabilir.</p>

<p>httpd, çok sayıda farklı siteyi aynı anda sunabilecek yetenektedir.

Buna <a href="vhosts/">Sanal Konaklık</a> adı verilir. Yönergelerin etki

alanları ayrıca <directive module="core" type="section">VirtualHost</directive>

bölümleri içine konarak da değiştirilebilir. Böylece belli bir siteye gelen

isteklere farklı bir uygulama yapılabilir.</p>

<p>Yönergelerin çoğu bu bölümlere yerleştirilebilirse de bazı yönergelerin

bazı bağlamlarda bir etkisi olmaz. Örneğin, süreç oluşturmayı denetleyen

yönergeler sadece ana sunucu bağlamına yerleştirilebilir. Hangi yönergenin

hangi bağlama yerleştirilebileceğini bulmak için yönergenin <a

href="mod/directive-dict.html#Context">bağlamına</a> bakınız. Bu konuda daha

ayrıntılı bilgi edinmek için: <a href="sections.html">Directory, Location ve

Files Bölümleri Nasıl Çalışır</a>.</p>

</section>

<section id="htaccess">

<title>.htaccess Dosyaları</title>

<related>

<directivelist>

<directive module="core">AccessFileName</directive>

<directive module="core">AllowOverride</directive>

</directivelist>

</related>

<p>httpd yapılandırma sorumluluğunu dağıtmak için site ağaçları içine özel

dosyalar yerleştirilmesine izin verir. Bu özel dosyalar normalde

<code>.htaccess</code> dosyaları olmakla birlikte <directive module="core"

>AccessFileName</directive> yönergesi kullanılarak rasgele bir isim

belirtilebilir. <code>.htaccess</code> dosyalarına yerleştirilen yönergeler

sadece dosyanın bulunduğu dizine ve alt dizinlerine uygulanır.

<code>.htaccess</code> dosyalarında da ana yapılandırma dosyalarında geçerli

sözdizimi kullanılır. <code>.htaccess</code> dosyaları her istek gelişinde

yeniden okunduğundan bu dosyalarda yapılan değişiklikler hemen etkisini

gösterir.</p>

<p><code>.htaccess</code> dosyalarına hangi yönergelerin

yerleştirilebileceğini bulmak için yönerge <a

href="mod/directive-dict.html#Context">bağlamına</a> bakınız.

Sunucunun yöneticisi <code>.htaccess</code> dosyalarına hangi yönergelerin

yerleştirilebileceğini ana yapılandırma dosyalarında

<directive module="core">AllowOverride</directive> yönergesini kullanarak

belirleyebilir.</p>

<p><code>.htaccess</code> dosyaları hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek

için <a href="howto/htaccess.html">.htaccess öğreticisi</a>ne bakabilirsiniz.</p>

</section>

</manualpage>