842ae4bd224140319ae7feec1872b93dfd491143fielding<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>

842ae4bd224140319ae7feec1872b93dfd491143fielding<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "style/manualpage.dtd">

842ae4bd224140319ae7feec1872b93dfd491143fielding<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="style/manual.tr.xsl"?>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding<manualpage metafile="caching.xml.meta">

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <title>Önbellek Kullanım Kılavuzu</title>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <summary>

3d96ee83babeec32482c9082c9426340cee8c44dwrowe <p>Bu belge <module>mod_cache</module>,

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <module>mod_disk_cache</module>, <module>mod_file_cache</module>

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd modülleri ve <a href="programs/htcacheclean.html">htcacheclean</a>

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd için bir başvuru kılavuzu niteliğindedir. HTTP sunucusu ve vekil

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd olarak çalışmada işlemleri hızlandırmak için bilinen sorunlar ve

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd yanlış yapılandırmalardan kaçınarak Apache’nin önbellekleme

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd özelliklerinin nasıl kullanılacağı açıklanmıştır.</p>

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd </summary>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

1ccd992d37d62c8cb2056126f2234f64ec189bfddougm <section id="introduction">

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd <title>Giriş</title>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <p>Apache HTTP sunucusunun 2.2 sürümünden itibaren

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <module>mod_cache</module> ve <module>mod_file_cache</module> modülleri

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding deneysel olmaktan çıkarılmış ve üretim amaçlı kullanılabileceğine karar

4f9a74ad7e44b0464f7cf56525a205d788becacbtrawick verilmiştir. Bu önbellekleme mimarileri gerek HTTP sunucusu gerekse

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding vekili olarak çalışmada HTTP işlemlerini hızlandırmak anlamında sunucuya

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding güç katarlar.</p>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <p><module>mod_cache</module>, ortam sağlayıcı modülü olan

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron <module>mod_disk_cache</module> ile birlikte HTTP önbelleklemesini

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding akıllıca yerine getirir. İçeriğin kendisi önbellekte saklanırken

066877f1a045103acfdd376d48cdd473c33f409bdougm <module>mod_cache</module> içeriğin önbelleklenebilmesini denetim

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding altında tutan HTTP başlıkları ve seçenekleri ile ilgilenir. Yerel ve

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding vekalet edilen içeriğin her ikisinin de aynı anda işlem görmesi

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding sağlanabilir. <module>mod_cache</module>, vekalet edilen içeriğe,

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd devingen yerel içeriğe veya zamanla değişen yerel dosyalara erişimi

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd hızlandırma ihtiyacına yönelik olarak hem basit hem de karmaşık

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd önbellekleme yapılandırmalarını mümkün kılar.</p>

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd <p><module>mod_file_cache</module> ise biraz daha temel ancak bazen daha

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd kullanışlı olabilen bir önbellekleme şekli ile ilgilenir. URL’lerin

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd önbelleklenebilmesini mümkün kılmanın karmaşıklığıyla boğuşmak yerine

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd <module>mod_file_cache</module>, dosyaların Apache’nin son başlatıldığı

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding zamanki durumlarını saklamak için dosyaların belleğe eşlenmek üzere ele

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding alınmasını sağlar. Böylelikle, <module>mod_file_cache</module>, çok sık

4f9a74ad7e44b0464f7cf56525a205d788becacbtrawick değişmeyen durağan yerel dosyalara erişim zamanını azaltmaya yardım

4f9a74ad7e44b0464f7cf56525a205d788becacbtrawick eder.</p>

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd <p><directive module="mod_file_cache">CacheFile</directive> ve

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <directive module="mod_file_cache">MMapFile</directive> yönergeleri ile

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding ilgili bölümlerde anlatılanları saymazsak

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <module>mod_file_cache</module>, bu belgenin asıl konusu olan

1ccd992d37d62c8cb2056126f2234f64ec189bfddougm <module>mod_cache</module> önbellekleme mimarisine göre daha basit bir

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding önbellekleme gerçeklenimidir.</p>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <p>Bu belgeden azami yararı sağlayabilmek için temel bir HTTP bilginizin

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding olması ve <a href="urlmapping.html">URL’lerin Dosya Sistemine

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd Eşlenmesi</a> ile <a href="content-negotiation.html">İçerik Uzlaşımı</a>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding belgelerini okumuş olmanız gerekir.</p>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding </section>

1ccd992d37d62c8cb2056126f2234f64ec189bfddougm

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <section id="overview">

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron <title>Önbelleklemeye Bir Bakış</title>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <related>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <modulelist>

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd <module>mod_cache</module>

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd <module>mod_disk_cache</module>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <module>mod_file_cache</module>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding </modulelist>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <directivelist>

0958c822c32923b9848a73b2f4c94eab07fb416drbb <directive module="mod_cache">CacheEnable</directive>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <directive module="mod_cache">CacheDisable</directive>

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <directive module="mod_file_cache">CacheFile</directive>

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <directive module="mod_file_cache">MMapFile</directive>

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <directive module="core">UseCanonicalName</directive>

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <directive module="mod_negotiation">CacheNegotiatedDocs</directive>

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe </directivelist>

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe </related>

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <p>Bir istek sonuçlanıncaya kadar <module>mod_cache</module> modülünde iki

d54c6537f5f5a7bc54ec37ce8dbe04193605043astoddard aşamadan geçer. İlkinde <module>mod_cache</module> bir URL eşleme modülü

957b9b3f5e47c6cc7c2d8d9e2224c7364e966c70rbb olarak çalışır ve URL önbellekteyse ve zaman aşımına uğramamışsa isteğin

e8f95a682820a599fe41b22977010636be5c2717jim doğrudan <module>mod_cache</module> tarafından sunulmasını sağlar.</p>

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <p>Yani isteğin sunumu sırasında, isteğin örneğin,

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <module>mod_proxy</module> veya <module>mod_rewrite</module> tarafından

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe ele alınması gerekse bile bu yapılmaz. Önbelleklenen içerik ilk alındığı

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe haliyle sunulur.</p>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <p>Eğer URL önbellekte yoksa, <module>mod_cache</module> isteği bir <a

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe href="filter.html">süzgece</a> tabi tutar. Apache içeriğin varlığını

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe saptamışsa içeriğin süzgeç tarafından sunulmasını sağladıktan sonra,

e95f5a6ebefb83d0e8a82cbc4db7d354957a817dben süzgeç içeriğin önbelleklenebileceğini saptamışsa gelecekte sunmak üzere

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd içeriği önbelleğe kaydeder.</p>

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd <p>Eğer URL önbellekte bulunmuş fakat içeriğin zaman aşımına uğradığı

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe anlaşılmışsa süzgeç yine de eklenir fakat bu kez

e8f95a682820a599fe41b22977010636be5c2717jim <module>mod_cache</module> önbellekteki sürümün hala geçerli olup

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe olmadığını saptamak için kaynağın bulunduğu sunucuya bir koşullu istek

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding gönderir. Önbellekteki sürüm hala geçerliyse temel verileri güncellenir

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe ve istek önbellekten sunulur. Önbellekteki sürüm artık geçerli değilse,

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd önbellekteki sürüm silinir ve süzgeç güncel içeriği önbelleğe kaydeder

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd ve isteği oradan sunar.</p>

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd

2d84861186d70e5396751ba308bb90c8a7db47acnd <section>

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <title>Önbelleğin Hızlandırılması</title>

e8f95a682820a599fe41b22977010636be5c2717jim

e8f95a682820a599fe41b22977010636be5c2717jim <p>Yerel içerik önbelleklendiği takdirde <directive

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe module="core">UseCanonicalName</directive> yönergesine <code>On</code>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron değeri atanmışsa önbellekten sunulan sayfa sayısında büyük bir artış

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe olduduğu görülür. Bunun sebebi içeriği sunan sanal konağın isminin

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe önbellek anahtarının bir parçası olarak kullanılmasıdır. Yönergeye

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <code>On</code> değerini atamak suretiyle çok isimli ve rumuzlu sanal

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe konaklar için farklı önbellek girdileri oluşturulmaz, bunun yerine her

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron meşru sanal konak için ayrı bir önbellek tutulur.</p>

1ccd992d37d62c8cb2056126f2234f64ec189bfddougm

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <p>Önbellekleme, URL’nin dosya ismine dönüştürülmesi aşamasında

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron gerçekleştiğinden önbelleklenen belgeler sadece URL isteklerine bir

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron yanıt olarak sunulurlar. <a href="howto/ssi.html">Sunucu Taraflı

1ccd992d37d62c8cb2056126f2234f64ec189bfddougm İçerikleri</a> kullanmazsanız genellikle bunun fazla bir önemi

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe olmaz.</p>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <example>

1ccd992d37d62c8cb2056126f2234f64ec189bfddougm &lt;!-- Bu içerik önbelleklenebilir. --&gt;<br />

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe &lt;!--#include virtual="/dipnot.html" --&gt;<br />

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <br />

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding &lt;!-- Bu içerik önbelleklenemez. --&gt;<br />

c0905aec36b287200b8a255b33fba6c975752bdfgstein &lt;!--#include file="/bir/yol/dipnot.html" --&gt;

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding </example>

d54c6537f5f5a7bc54ec37ce8dbe04193605043astoddard

d54c6537f5f5a7bc54ec37ce8dbe04193605043astoddard <p>Sunucu Taraflı İçerikleri kullanıyorsanız ve önbelleklemenin

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding sağladığı hız artışından da yaralanmak istiyorsanız içerik

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding yerleştirmek için <code>virtual</code> içerik türünü kullanınız.</p>

d54c6537f5f5a7bc54ec37ce8dbe04193605043astoddard </section>

d54c6537f5f5a7bc54ec37ce8dbe04193605043astoddard

d54c6537f5f5a7bc54ec37ce8dbe04193605043astoddard <section>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <title>Zaman Aşımı Süreleri</title>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <p>Önbellekli öğeler için öntanımlı zaman aşımı süresi bir saat olmakla

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe birlikte <directive module="mod_cache">CacheDefaultExpire</directive>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding yönergesi kullanılarak bu değer kolaylıkla geçersiz kılınabilir. Bu

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe öntanımlı değer sadece içeriğin özgün kaynağı bir zaman aşımı süresi

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding veya son değişiklik tarihi belirtmediği takdirde kullanılır.</p>

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <p>Bir yanıt <code>Expires</code> başlığını değil de

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <code>Last-Modified</code> başlığını içeriyorsa

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <module>mod_cache</module> zaman aşımı süresini <directive

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe module="mod_cache">CacheLastModifiedFactor</directive> yönergesinin

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe nasıl kullanıldığına bakarak saptar.</p>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe <p>Yerel içerik için, zaman aşımı süresini hassas olarak ayarlamak

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron gerekirse <module>mod_expires</module> kullanılabilir.</p>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

433dcb1fbaae82d36634f5120bff71a04296904ddirkx <p>Zaman aşımı süresinin üst sınırı <directive

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding module="mod_cache">CacheMaxExpire</directive> yönergesi ile

a4be7c7d73005dedac190ce6cb68ab4dd38383bbcolm belirlenebilir.</p>

a4be7c7d73005dedac190ce6cb68ab4dd38383bbcolm

e8f95a682820a599fe41b22977010636be5c2717jim </section>

a4be7c7d73005dedac190ce6cb68ab4dd38383bbcolm

a4be7c7d73005dedac190ce6cb68ab4dd38383bbcolm <section>

a4be7c7d73005dedac190ce6cb68ab4dd38383bbcolm <title>Şartlı İstekler için Özlü Kılavuz</title>

e8f95a682820a599fe41b22977010636be5c2717jim

e8f95a682820a599fe41b22977010636be5c2717jim <p>Önbellekteki içerik zaman aşımına uğrayıp, içerik sağlayıcıya veya

a4be7c7d73005dedac190ce6cb68ab4dd38383bbcolm arka sunucuya özgün isteği aktarmak yerine ayrı bir istek yapılması

a4be7c7d73005dedac190ce6cb68ab4dd38383bbcolm gereği Apache’nin şartlı bir istek yapması sonucunu doğurur.</p>

a4be7c7d73005dedac190ce6cb68ab4dd38383bbcolm

eea521297270de3f9ae70d8822f8665c513de574nd <p>Bir istemcinin veya önbelleğin aynı içeriğin farklı sürümleri

eea521297270de3f9ae70d8822f8665c513de574nd arasında ayrım yapabilmesi için HTTP protokolü bazı başlık alanları

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe önerir. Örneğin, "Etag:" başlığıyla sunulan bir özkaynak için

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding "If-None-Match:" başlığıyla bir şartlı istek yapmak mümkün olduğu gibi

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding özkaynak "Last-Modified:" başlığıyla sunuluyorsa şartlı istek

e8f95a682820a599fe41b22977010636be5c2717jim "If-Modified-Since:" başlığıyla yapılabilir, vesaire.</p>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <p>Böyle bir şartlı istek yapıldığında yanıt koşulun içerikle eşleşip

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron eşleşmediğine bağlı olarak farklı olur. Eğer istek bir

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron "If-Modified-Since:" başlığıyla yapılmışsa ve içerik istekte

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron belirtilen zamandan önce değiştirilmemişse kısa ve öz olarak bir "304

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding Not Modified" (Bir değişiklik yok) iletisiyle yanıt verilir.</p>

10a4cdd68ef1ca0e54af296fe1d08ac00150c90bwrowe

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <p>Aksi takdirde bir şartlı istek yapılmamış gibi içeriğin kendisi

066877f1a045103acfdd376d48cdd473c33f409bdougm sunulur.</p>

066877f1a045103acfdd376d48cdd473c33f409bdougm

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron <p>Önbellekleme ile ilgili şartlı istekler çifte yarar sağlar. Birinci

066877f1a045103acfdd376d48cdd473c33f409bdougm olarak, böyle bir istek arkadaki sunucuya yapılıyorsa ve iki içerik de

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron aynıysa bunu saptamak kolay olur ve özkaynağın tamamını aktarma

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding külfetinden kurtulunur.</p>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <p>İkinci olarak, şartlı istekler arka sunucuda normalden daha az

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding faaliyete sebep olur. Durağan dosyalar için bu genellikle

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <code>stat()</code> veya benzeri bir sistem çağrısıyla dosya

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe boyutları ve değişiklik zamanına bakmak şeklinde gerçekleşir.

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe Böylelikle Apache yerel içeriği önbellekliyor olsa bile ve hatta

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding içerik zaman aşımına da uğrasa önbellekteki dosyada bir değişiklik

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding olmadığı takdirde içeriği önbellekten sunmak daha hızlı olacaktır.

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding Çünkü dosyayı önbellekten okumak, arka sunucudan okumaktan daha

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding hızlıdır (bu, bellekten okumayla diskten okumayı karşılaştırmak

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding gibidir).</p>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron </section>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <section>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron <title>Neler Önbelleklenebilir?</title>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <p>Evvelce bahsedildiği gibi Apache’de iki tür önbellekleme yapılır ve

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding bunlar farklı yöntemlerle çalışır. <module>mod_file_cache</module>

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding önbelleklemesinde dosyalar Apache başlatıldığı zamanki içerikle

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe saklanır. Bu modül tarafından önbelleğe alınmış bir dosya için istek

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding geldiğinde isteğin yolu kesilip önbellekteki dosya sunulur.</p>

3f65070bf58882ab06bfa08cc4e04c7c90ac04f8wrowe

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <p><module>mod_cache</module> önbelleklemesinde işler biraz daha

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding karışıktır. Bir isteğe hizmet sunulurken istenen içerik evvelce

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding önbelleklenmemişse önbellekleme modülü önce içeriğin

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding önbelleklenebilirliğine bakar. Bir yanıtın önbelleklenebilirliğini

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding belirleyen koşullar şunlardır:</p>

73e8b26287de5c06fa470d36162e103dbac9c7e5wrowe

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <ol>

c204c360f2d88e49ba83893f6c02d4bd52cbead1gregames <li>Önbellekleme bu URL ile etkin kılınabilmelidir. <directive

e95f5a6ebefb83d0e8a82cbc4db7d354957a817dben module="mod_cache">CacheEnable</directive> ve <directive

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding module="mod_cache">CacheDisable</directive> yönergelerine bakınız.</li>

3d96ee83babeec32482c9082c9426340cee8c44dwrowe

fd0edaa8e3d4dd67d0604ccef2e96b071db96643fielding <li>Yanıtın HTTP durum kodu 200, 203, 300, 301 veya 410 olmalıdır.</li>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron <li>İstek bir HTTP GET isteği olmalıdır.</li>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron <li>İstek bir "Authorization:" başlığı içeriyorsa yanıt önbelleğe

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron alınmayacaktır.</li>

06a537b50a7a5d4f8543231d2b6067b8f6805dd3aaron

0f081398cf0eef8cc7c66a535d450110a92dc8aefielding <li>Eğer yanıt bir "Authorization:" başlığı içeriyorsa ayrıca

"Cache-Control:" başlığında da "s-maxage", "must-revalidate" veya

"public" değerlerinden birini içermelidir.</li>

<li>Eğer URL (GET yöntemi kullanan bir HTML formunun yaptığı gibi) bir

sorgu dizgesi içeriyorsa yanıt, RFC2616’nın 13.9. bölümünde

açıklandığı gibi bir "Expires:" başlığı içermedikçe yanıt içeriği

önbelleğe alınmayacaktır.</li>

<li><directive module="mod_cache">CacheIgnoreNoLastMod</directive>

yönergesinin kullanımını gerektiren bir durum olmadıkça 200 durum

koduna sahip bir yanıtın "Etag", "Last-Modified" ve "Expires"

başlıklarından en az birini içermesi gerekir.</li>

<li><directive module="mod_cache">CacheStorePrivate</directive>

yönergesinin kullanımını gerektiren bir durum olmadıkça yanıt

"private" değerli bir "Cache-Control:" başlığı içerdiği takdirde

yanıtın içeriği önbelleğe alınmayacaktır.</li>

<li>Benzer şekilde, <directive module="mod_cache"

>CacheStoreNoStore</directive> yönergesi kullanılmamışsa yanıt

"no-store" değerli bir "Cache-Control:" başlığı içeriyorsa yanıt

içeriği önbelleğe alınmayacaktır.</li>

<li>Herşeyle eşleşen "*" değerli bir "Vary:" başlığı içeren bir

yanıtın içeriği önbelleğe alınmaz.</li>

</ol>

</section>

<section>

<title>Neler Önbelleklenmemeli?</title>

<p>Kısaca, istek zamana aşırı bağımlıysa ya da istek kısmen bile olsa

HTTP uzlaşımıyla bağdaşmıyorsa önbelleğe alınmamalıdır.</p>

<p>İçeriği istekçinin IP adresine bağlı olarak değişen veya her beş

dakikada bir değişikliğe uğrayan bir devingen içeriğe sahipseniz böyle

bir içerik asla önbelleğe alınmamalıdır.</p>

<p>Diğer taraftan, içerik HTTP başlığındaki değerlere bağlı olarak

değişiyorsa içeriğin bir "Vary" başlığı kullanılarak akıllıca

önbelleklenmesi imkanı mevcuttur.</p>

</section>

<section>

<title>Değişken/Uzlaşımlı İçerik</title>

<p>"Vary" başlıklı bir yanıt arka sunucudan istenirken

<module>mod_cache</module> tarafından alınmışsa akıllıca ele alınmaya

çalışılacaktır. Mümkünse, <module>mod_cache</module> gelecekte bu

içerikle ilgili isteklerin "Vary" başlıklı yanıtları olacağını

saptayacak ve önbellekten doğru içerikle yanıt verecektir.</p>

<p>Örneğin, bir yanıt şöyle bir başlık ile alınmışsa,</p>

<example>

Vary: negotiate,accept-language,accept-charset

</example>

<p><module>mod_cache</module> sadece accept-language ve accept-charset

başlıkları özgün istekle eşleşen önbellekli içeriği sunacaktır.</p>

</section>

</section>

<section id="security">

<title>Güvenlik Kaygıları</title>

<section>

<title>Erişim Denetimi ve Yetkilendirme</title>

<p><module>mod_cache</module> çoğunlukla bir karşı vekile sahip olmak

amacıyla kullanılır. Arka sunucunun sorgulanmasını gerektirmeyen tüm

istekler önbellekleme modülü tarafından karşılanacaktır. Yerel

özkaynakların önbelleklenmesi söz konusu olduğunda Apache’nin güvenlik

modeli büyükçe bir değişikliğe uğrar.</p>

<p>Olası <code>.htaccess</code> dosyalarının dosya sisteminin tamamında

taranması çok pahalı bir işlem olduğundan <module>mod_cache</module>,

(işlemi hızlandırmak için) önbelleğe almanın temel amacını kısmen

gözardı ederek, önbellekteki içeriğin sunumu için gerekli

yetkilendirmenin olup olmadığı konusunda bir karar üretmez. Başka bir

deyişle, eğer <module>mod_cache</module> bir kısım içeriği önbelleğe

almışsa içerik zaman aşımına uğramadığı sürece bu içerik önbellekten

sunulacaktır.</p>

<p>Örneğin, yapılandırmanız bir özkaynağa IP adresine göre erişime izin

veriyorsa bu içeriğin önbelleğe alınmayacağından emin olmalısınız.

Bunu <directive module="mod_cache">CacheDisable</directive>

yönergesini veya <module>mod_expires</module> kullanarak

yapabilirsiniz. Bunu yapmaz, olayı kendi haline bırakırsanız

<module>mod_cache</module> bir karşı vekil gibi çalışarak sunulan her

içeriği arabelleğe alacak ve hangi IP adresinden gelirse gelsin her

istemciye bunu sunacaktır.</p>

</section>

<section>

<title>Yerel İstismarcılar</title>

<p>Son kullanıcılarıın isteklerine önbellekten hizmet sunulduğundan

önbelleğin kendisi içerikle etkileşime geçmek isteyenlerin veya

içeriği tahrif etmek isteyenlerin hedefi haline gelebilir. Apache’yi

çalıştıran kullanıcı tarafından her zaman önbelleğe yazılabileceğini

akıldan çıkarmamak önemlidir. Bu durumda alışılmışın tersine tüm

içeriğin Apache kullanıcısı tarafından yazılamamasının sağlanması

önerilir.</p>

<p>Eğer Apache kullanıcısı, örneğin bir CGI sürecindeki açık nedeniyle

tehlikeye atılırsa, önbellek hedef alınabilir.

<module>mod_disk_cache</module> kullanılırken önbellekteki bir öğeyi

değiştirmek veya önbelleğe yeni bir öğe eklemek görece daha

kolaydır.</p>

<p>Bu risk, Apache kullanıcısını kullanan diğer saldırı türleriyle

karşılaştırıldığında daha yüksektir. <module>mod_disk_cache</module>

kullanıyorsanız şunları aklınızdan çıkarmayın: (1) Apache güvenlik

güncellemelerini takip edin ve sunucunuzu buna göre güncelleyin. (2)

Mümkünse <a href="suexec.html">suEXEC</a> kullanarak CGI süreçlerini

Apache kullanıcısı olmayan bir kullanıcının aidiyetinde çalıştırın.</p>

</section>

<section>

<title>Önbellek Zehirlenmeleri</title>

<p>Apache bir önbellekli vekil sunucu olarak çalıştığında önbellek

zehirlenmesi adı verilen sorunla karşılaşılma olasılığı vardır.

Önbellek zehirlenmesi, vekil sunucunun arka sunucudan yanlış (ve

genellikle istenmeyen) içerik almasına sebep olan bir saldırı türünü

betimlemek için yaygın olarak kullanılan bir terimdir.</p>

<p>Örneğin Apache’nin çalıştığı sistemin kullandığı DNS sunucuları DNS

önbellek zehirlenmesinden etkilenebilecek durumdaysa, bir saldırgan

Apache’nin istekleri almak için başvuracağı kaynak sunucunun yerini

değiştirebilir. Diğer bir örnek, HTTP istek kaçakçılığı adı verilen

bir saldırı türüdür.</p>

<p>Bu belge HTTP istek kaçakçılığını derinliğine incelenmesi için uygun

yer değildir (böyle kaynaklara arama motorunuzla erişebilirsiniz).

Bununla birlikte, vekil tarafından kaynak sunucudan alınan içeriği

tamamen denetim altına almak amacıyla kaynak sunucudaki bir açığı

istismar etmeye yönelik bir dizi istek yapılabileceğinin olasılık

dahilinde olduğunu bilmenizde yarar vardır.</p>

</section>

</section>

<section id="filehandle">

<title>Dosya Tanıtıcı Önbelleklemesi</title>

<related>

<modulelist>

<module>mod_file_cache</module>

</modulelist>

<directivelist>

<directive module="mod_file_cache">CacheFile</directive>

<directive module="mod_cache">CacheEnable</directive>

<directive module="mod_cache">CacheDisable</directive>

</directivelist>

</related>

<p>Bir dosyanın açılması işlemi, özellikle de ağ dosya sistemlerinde

bulunan dosyalar için önemli bir gecikme kaynağı olabilir. Önbellekte,

çok sunulan dosyaların kendilerinin değil, açık dosya tanıtıcılarının

saklanması Apache’yi bu tür gecikmelerden koruyabilir. Apache’de tek türde

dosya tanıtıcı önbelleklemesi yapılabilmektedir.</p>

<section>

<title><code>CacheFile</code> yönergesi ile</title>

<p>Apache’de mevcut önbelleklemenin en temel şekli

<module>mod_file_cache</module> tarafından sağlanan dosya tanıtıcı

önbelleklemesidir. Bu önbellek türü dosyaların kendilerini değil açık

dosya tanıtıcılarının bir listesini saklar. Dosyaların bu anlamda

önbelleklenmesi, <directive module="mod_file_cache"

>CacheFile</directive> yönergesi yapılandırma dosyasında belirtilerek

sağlanabilir.</p>

<p><directive module="mod_file_cache">CacheFile</directive> yönergesi

belirtilen dosyanın Apache başlatıldığında açılmasını ve dosya için

yapılan sonraki her istekte bu dosya tanıtıcısının kullanılmasını

sağlar.</p>

<example>

CacheFile /usr/local/apache2/htdocs/index.html

</example>

<p>Büyük miktarda dosyayı bu anlamda önbelleklemeyi tasarlıyorsanız

işletim sisteminizin açık dosya tanıtıcılarının sayısı ile ilgili

sınırlamasını uygun bir değere ayarlamanız gerekebilir.</p>

<p><directive module="mod_file_cache">CacheFile</directive> yönergesini

kullandığınız takdirde dosya içeriğindeki değişiklikleri anında isteğe

yansıtamazsınız. Apache dosyayı ilk başlatıldığındaki haliyle

sunar.</p>

<p>Eğer Apache çalışırken dosya silinmişse Apache ilk başlatıldığındaki

haline ilişkin dosya tanıtıcıyı sağlamaya ve dolayısıyla dosya

içeriğini sunmaya devam edecektir. Yani, dosya silinmiş ve artık dosya

sisteminde görünmüyor olsa bile Apache durdurulup dosya tanıtıcıları

kapanmadıkça dosyaların silinmesiyle açılan yer serbest

kalmayacaktır.</p>

</section>

</section>

<section id="inmemory">

<title>Sistem Belleğinde Önbellekleme</title>

<related>

<modulelist>

<module>mod_file_cache</module>

</modulelist>

<directivelist>

<directive module="mod_cache">CacheEnable</directive>

<directive module="mod_cache">CacheDisable</directive>

<directive module="mod_file_cache">MMapFile</directive>

</directivelist>

</related>

<p>İçeriğin sistem belleğinden sunulması içerik sunmanın evrensel olarak

en hızlı yoludur. Dosyaların bir disk denetleyiciden okunması ya da daha

kötüsü uzak bir ağdan okunması bellekten okumayla karşılaştırılamayacak

ölçüde yavaş işlemlerdir. Disk denetleyiciler genellikle fiziksel

süreçleri denetlerler. Ağ erişimi ise band genişliği sınırlamalarından

etkilenir. Halbuki bellek erişimi sadece nano saniyeler mertebesinde

gerçekleşir.</p>

<p>Sistem belleği en pahalı saklama ortamı olması sebebiyle en verimli

şekilde kullanımı önemlidir. Dosyaları sistem belleğinde saklamakla

sistemin kullanabileceği bellek miktarını azaltmış olursunuz. İşletim

sistemi önbelleklemesinde göreceğiniz gibi bu öyle basit bir konu

değildir. Apache’nin kendi kullandığı belleğin bir kısmını önbellek

olarak ayırırken çok fazla bellek kullanmamak önemlidir. Aksi takdirde

işletim sistemi belleğin yetmediği noktada belleği diske

takaslayacağından istenen başarım artışı sağlanamayacaktır.</p>

<section>

<title>İşletim Sistemi Önbelleklemesi</title>

<p>Günümüz iştetim sistemlerinin hemen hemen tamamında bellek içi

dosya/veri saklama işlemlerini çekirdek yönetir. Bu güçlü bir

özelliktir ve işletim sistemlerinin büyük çoğunluğu bunu böyle yapar.

Örneğin, Linux’ta bir dosyanın ilk defa okunduğunda ve ikinci kez

okunduğunda işlemcinin ne kadar meşgul edildiğine bakalım:</p>

<example>

colm@coroebus:~$ time cat testfile &gt; /dev/null<br />

real 0m0.065s<br />

user 0m0.000s<br />

sys 0m0.001s<br />

colm@coroebus:~$ time cat testfile &gt; /dev/null<br />

real 0m0.003s<br />

user 0m0.003s<br />

sys 0m0.000s

</example>

<p>Küçük bir dosya için bile okuma süresi bakımından büyük fark ortaya

çıkmaktadır. Bunun sebebi çekirdeğin dosya içeriğini bellek daha

güncel amaçlar için lazım olana dek bellek içinde saklamasıdır.</p>

<p>Sisteminizde yeterince yedek bellek olduğundan eminseniz, bu

önbellekte daha fazla dosya saklanacağından emin olabilirsiniz.

Bundan, önbelleğin sistem belleğinde verimli biçimde tutulması için

Apache’de ek bir yapılandırmaya gidilmesinin gerekmediği sonucu

çıkarılabilir.</p>

<p>Bundan başka, işletim sistemi dosyaların değiştiği ve silindiği

zamanları bildiğinden bu tür dosyaların içerikleri gerektiğinde

önbellekten kendiliğinden silinmiş olur. Bellek içinde dosya saklarken

dosyaların değiştirilme zamanlarını bilme olanağı olmadığından bu

durum Apache’ye büyük yarar sağlar.</p>

</section>

<p>İşletim sisteminin dosyaların önbelleklenmesi için sağladığı bunca

yarara ve başarım artışına karşın bellek içinde dosya önbelleklemenin

Apache tarafından yerine getirilmesinin daha iyi olacağı bazı durumlar

vardır.</p>

<section>

<title><code>MMapFile</code> yönergesi ile</title>

<p><module>mod_file_cache</module> modülü, bir durağan dosyanın

içeriğini sunucunun başlatılması sırasında (mmap sistem çağrısıyla)

belleğe eşlenmesini mümkün kılmak için <directive

module="mod_file_cache" >MMapFile</directive> yönergesini sağlar.

Apache bu dosyaya gelecek sonraki istekler için dosyanın bellekiçi

içeriğini kullanacaktır.</p>

<example>

MMapFile /usr/local/apache2/htdocs/index.html

</example>

<p><directive module="mod_file_cache">CacheFile</directive> yönergesinde

olduğu gibi bu dosyalarda Apache başlatıldıktan sonra yapılacak bir

değişiklikten Apache’nin haberi olmayacaktır.</p>

<p><directive module="mod_file_cache">MMapFile</directive> yönergesi

ayırdığı belleğin toplam miktarı ile ilgilenmez, dolayısıyla

yönergenin aşırı kullanımından kaçınmalısınız. Apache’nin çocuk

süreçlerinin her biri bu belleğin kendilerine ait birer kopyasını

yapacağından belleğe eşlenen dosyaların çok yer kaplamaması büyük önem

taşımaktadır; aksi takdirde işletim sistemi belleği diske

takaslayacağından beklenen fayda sağlanamayacaktır.</p>

</section>

</section>

<section id="disk">

<title>Disk Üzerinde Önbellekleme</title>

<related>

<modulelist>

<module>mod_disk_cache</module>

</modulelist>

<directivelist>

<directive module="mod_cache">CacheEnable</directive>

<directive module="mod_cache">CacheDisable</directive>

</directivelist>

</related>

<p><module>mod_disk_cache</module> modülü önbelleklemenin

<module>mod_cache</module> için disk üzerinde yapılmasını mümkün

kılar. Bbu önbellekleme akıllıca yapılır ve önbellekteki içerik

sadece geçerli kabul edildiği sürece sunulabilir.</p>

<p>Modül bu amaçla genelde şöyle kullanılır:</p>

<example>

CacheRoot /var/cache/apache/<br />

CacheEnable disk /<br />

CacheDirLevels 2<br />

CacheDirLength 1

</example>

<p>En önemlisi önbelleklenen dosyaların yerel olarak saklanması olup

işletim sisteminin sağladığı bellekiçi önbelleklemeden de ayrıca

faydalanılmış olur. Bu bakımdan, dosyalar disk üzerinde saklansa bile

sıkça erişilen dosyalar işletim sistemi sayesinde aslında bellekten

sunulmuş olacaklardır.</p>

<section>

<title>Önbellekte Saklamanın Anlamı</title>

<p><module>mod_disk_cache</module> öğeleri önbellekte saklamak için

istek yapılan URL’nin 22 karakterlik özetini oluşturur. Bu özet, çok

sayıda URL’nin aynı özeti oluşturmaması için konak ismi, protokol,

port ve varsa CGI argümanlarından oluşur.</p>

<p>Özeti oluşturan karakterler 64 karakterlik bir karakter kümesinden

seçildiğinden oluşturulması olası farklı özet sayısı 64^22’dir.

Örneğin, bir URL’nin <code>xyTGxSMO2b68mBCykqkp1w</code> gibi bir

özeti olabilir. Bu özet, bu URL ile erişilen dosyalar önbellek içinde

saklanırken dosya ismi öneki olarak kullanılır. Ancak bununla

yetinilmez ve içerik <directive

module="mod_disk_cache">CacheDirLevels</directive> ve <directive

module="mod_disk_cache">CacheDirLength</directive> yönergelerinin

değerlerine göre önce dizinlere ayrılır.</p>

<p><directive module="mod_disk_cache">CacheDirLevels</directive>

yönergesi kaç alt seviye dizin olacağını belirler. Örneğin, yukarıdaki

özete sahip bir dosyanın isminin başına yukarıdaki yapılandırma

örneğine uygun olarak

<code>/var/cache/apache/x/y/TGxSMO2b68mBCykqkp1w</code> gibi bir önek

getirilebilirdi.</p>

<p>Bu tekniğin asıl amacı belli bir dizin içinde bulunabilecek

dosyaların ve alt dizinlerin sayısını düşük tutmaktır. Bu sayının

büyük olması çoğu işletim sisteminde başarımın düşmesine sebep olur.

<directive module="mod_disk_cache">CacheDirLength</directive>

yönergesi "1" değeriyle kullanıldığında her dizin altında en fazla 64

alt dizin veya dosya açılabilir. "2" değeriyle kullanıldığında ise bu

sayı 64^2’ye yükselir ve böyle artarak gider. İyi bir sebebiniz

olmadıkça <directive

module="mod_disk_cache">CacheDirLength</directive> için değer olarak

"1" belirtmenizi öneririz.</p>

<p><directive module="mod_disk_cache">CacheDirLevels</directive>

yönergesine atanacak değer önbellekte saklamayı düşündüğünüz olası

dosya sayısı ile ilgilidir. Yukarıdaki örnekte olduğu gibi "2"

değerini belirtirseniz, toplamda en fazla 4096 dizin oluşturulabilir.

1 milyon dosyanın önbelleklendiği bir durumda bu, her dizinde yaklaşık

olarak 245 önbelleklenmiş URL demektir.</p>

<p>Her URL için önbellekte en az iki dosya saklanır. Biri genellikle URL

hakkındaki temel verilerden oluşan ".header" dosyasıdır, diğeri ise

sunulacak içeriğin bire bir kopyası olan ".data" dosyasıdır.</p>

<p>"Vary" başlığı üzerinden içeriğin uzlaşıldığı durumda URL için bir

".vary" dizini oluşturulur. Bu dizin her biri farklı bir uzlaşıma ait

çok sayıda ".data" dosyası içerebilir.</p>

</section>

<section>

<title>Disk Önbelleğinin Bakımı</title>

<p><module>mod_disk_cache</module> zaman aşımına uğrayan önbellekli

içeriği silse de önbelleğin toplam boyu ve ne kadar boş bellek kaldığı

hakkında bilgi vermez.</p>

<p>Bunun yerine Apache önbellek içeriğini düzenli aralıklarla

temizleyebilmeniz için <program>htcacheclean</program> adında bir araç

içerir. Önbellek için azami ne kadar yer kullanılacağının ve bunun

üzerinde <program>htcacheclean</program>’i hangi sıklıkta

çalıştırılacağının tespiti biraz karmaşık bir işlem olup uygun değerler

genellikle deneme yanılma yoluyla bulunur.</p>

<p><program>htcacheclean</program> iki işlem kipine sahiptir. Kalıcı bir

artalan süreci olarak çalışabileceği gibi cron üzerinden belli

aralıklarla da çalıştırılabilir. Çok büyük (onlarca GB) önbelleklerde

<program>htcacheclean</program>’in işini bitirmesi 1 saatten fazla

sürebileceğinden, cron ile çalıştırma durumunda aynı anda birden fazla

kopyanın çalışıyor durumda olmaması için

<program>htcacheclean</program>’in çalıştırılma aralığını iyi

belirlemek gerekir.</p>

<p class="figure">

<img src="images/caching_fig1.tr.png" alt="" width="600"

height="406" /><br />

<a id="figure1" name="figure1"><dfn>Şekil 1</dfn></a>:

Önbelleğin büyümesi ve düzenli aralıklarla temizlenmesi.</p>

<p><module>mod_disk_cache</module> ne kadar önbellek alanı kullandığı

ile ilgili bir bilgi vermediğinden <program>htcacheclean</program>’in

bir temizlik sonrası yeterince büyük bir genişleme alanı kalacak

şekilde yapılandırılması önemlidir.</p>

</section>

</section>

</manualpage>